Eén van de eerste effectieve realisaties binnen het strategisch project Kolenspoor, is de realisatie van de fietssnelweg Kolenspoor. Deze fietssnelweg vertrekt in Beringen en loopt via Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Zonhoven, Genk en As naar Maasmechelen.
De fietssnelweg Kolenspoor draagt het nummer F75 en takt in As aan op de fietssnelweg F751 die vanuit het station van As naar Dilsen-Stokkem en Maaseik leidt.
In Beringen takt de F75 aan op de F754 richting station van Leopoldsburg.
In totaal zal de fietssnelweg Kolenspoor zo’n 77 kilometer overbruggen.
Het is een belangrijke fietssnelweg die het Maasland verbindt met het centrum van de provincie én met West-Limburg. Door prima connecties met onder meer de fietssnelweg F74 die loopt van Hasselt naar Pelt en Hamont-Achel en de fietssnelweg F76 die loopt van Genk naar Bilzen, Hoeselt en Tongeren zorgt de fietssnelweg Kolenspoor voor een belangrijke functionele fietsontsluiting in Limburg.
Heel wat deeltracés van de fietssnelweg Kolenspoor zijn vandaag al befietsbaar. De komende jaren zullen deze tracés opgewaardeerd worden tot prima fietssnelwegen die voldoen aan alle fietssnelwegvoorschriften. De opmaak van de projectnota’s die deze werken mogelijk maken, is volop bezig.
Daarnaast zijn er binnen de fietssnelweg Kolenspoor ook nog enkele missing links. Dit zijn verbindingsstukken op het tracé die vandaag nog niet bestaande of befietsbaar zijn. Onder meer tussen Genk en As bestaat vandaag zo’n missing link. Alle info over de fietssnelwegen vind je ook op www.fietssnelwegen.be.
Aanleg fietssnelweg F75 Kolenspoor Genk-As
 |
| Klik om te vergroten. |
Het provinciebestuur stelde in het voorjaar van 2024 aannemer Willemen Infra aan voor de realisatie van de eerste fase van de fietssnelweg F75 Kolenspoor. In deze eerste fase wordt de fietssnelweg aangelegd vertrekkende vanop de Mercuriuslaan in Genk tot aan het station van As. In totaal gaat het hier om een tracé van 12 km lang. Met dit tracé wordt een belangrijke "missing link" weggewerkt waardoor de functionele fietser van het Maasland direct connecteert met Midden-Limburg. Studiebureau SWECO begeleidt dit project samen met de provinciale afdeling Mobiliteit.
- Aandacht voor de functionele fietser
- Ecologische inpassing van de fietssnelweg
- Infrastructuur Genk
- Infrastructuur As
Aandacht voor de functionele fietser
Fietssnelwegen zijn in oorsprong vooral bedoeld voor de functionele fietser. Dankzij fietssnelwegen kunnen fietsers zich op een snelle, comfortabele en veilige manier vlot verplaatsen bijvoorbeeld in het kader van woon-werkverkeer of woon-schoolverkeer. Met de komst van de fietssnelweg F75 zal de functionele ontsluiting binnen Midden-Limburg flink versterken, maar evenzeer zal deze fietssnelweg een prominente rol opnemen als verbindingsweg tussen andere bestaande fietssnelwegen. Zo connecteert de F75 vanuit Midden-Limburg onder meer met de F76 richting Tongeren, met de F74 richting het noorden van Limburg enerzijds en Hasselt anderzijds en met de F78 in het Maasland.
De fietssnelweg F75 Kolenspoor tracé Genk-As zal uitgevoerd worden in een asfaltverharding. Het tweerichtingsfietspad volgt de voormalige treinzate van het vroegere kolenspoor. Over het hele traject zal het fietspad 4 meter breed zijn. De kruisingen van het fietspad met bestaande wegenis worden op een veilige manier heringericht, veelal met een lichtenregeling. Ter hoogte van de kruising met de drukke Hengelhoefstraat in industriezone Genk-Noord wordt een unieke fietstunnel voorzien.
Ecologische inpassing van de fietssnelweg
 |
| Klik om te vergroten. |
Bij de ontwikkeling van de fietssnelweg Kolenspoor gaat er bijzondere aandacht naar de ecologische inpassing van deze fietssnelweg in het omgevende landschap. De fietssnelweg Kolenspoor is in totaal zo’n 77 km lang. De fietssnelweg passeert heel wat ecologisch waardevolle gebieden. Het opzet is om die ecologische waarden zoveel mogelijk te behouden én te versterken. Als open lijnvormend element in het landschap bieden de fietssnelweg en zijn directe omgeving heel wat kansen voor onder meer de migratie van dieren- en plantensoorten. Met een gerichte en doordachte inrichting van de zones rondom het kolenspoor kunnen dan weer waardevolle leefgebieden ontwikkeld of versterkt worden.
Om die ecologische inpassing zo doordacht en duurzaam mogelijk te kunnen doen, werd in een samenwerking tussen het Provinciaal Natuurcentrum en studiebureau Landmax een ecologische inpassingsstudie uitgewerkt. De resultaten en aanbevelingen van die studie worden integraal verwerkt in het realisatieplan van de fietssnelweg.
Voor het F75-tracé van Genk naar As leidde die ecologische studie onder meer tot volgende maatregelen:
- de aanleg van een ecogeleiding langsheen de fietssnelweg van Genk tot in As (om te voorkomen dat kwetsbare diersoorten zich op de fietssnelweg zouden begeven)
- de aanleg van herpetotunnels en amfibietunnels onder de fietssnelweg (zo kunnen kwetsbare diersoorten veilig oversteken)
- het gebruik van vleermuisvriendelijke verlichting (amberkleurig, stuurbaar, gedimd in de nachturen, specifieke armaturen, …)
- de aanleg van een grote tunnel voor zoogdieren (onder meer bedoeld voor het veilig laten passeren van bijvoorbeeld schapen die ingezet worden in begrazingsprojecten)
- de creatie van meer zonbeschenen zones (mantelzoomvegetatie) naast de fietssnelweg ten behoeve van zonminnende soorten (zoals de gladde slang)
- het behoud van de oude steenslag op de spoorzate in dit gebied (zodat het leefgebied van specifieke planten en diersoorten behouden blijft)
- het aanleggen van takkenrullen op verantwoorde plaatsen (om kwaliteitsvol leefgebied te creëren voor onder meer de gladde slang)
- het behoud van waardevolle bomen en het doelgericht creëren van bijkomende boszones evenals open zones in bestaande bosstructuren (ter bevordering van het leefgebied van specifieke soorten)
Op termijn worden in het tracé ook twee bovenlokale ecoducten voorzien. Deze kaderen in een internationale visie waarbij ecologisch waardevolle leefgebieden op Europees niveau met mekaar verbonden worden. Met deze ingrepen wordt de versnippering van de natuur tegengegaan en ontstaan grotere aaneengesloten gehelen met een hoge natuurwaarde.
Om na de realisatie al deze ingrepen duurzaam te behouden en zich verder te laten ontwikkelen, wordt momenteel een natuurbeheervisie uitgewerkt in samenspraak met alle ecologische actoren hieromtrent.
Infrastructuur Genk
1 Unieke fietstunnel aan de Hengelhoefstraat
De kruising van de Hengelhoefstraat met de Seinhuisstraat is een belangrijk knooppunt van verschillende fietsroutes. Het gaat hier om een erg druk kruispunt met bijzonder veel vrachtwagenintensiteiten in deze industriezone.
Om de veiligheid van de fietsers te waarborgen én om de mobiliteit in dit gebied vlotter te laten verlopen, is er gekozen om hier een fietstunnel te realiseren.
De fietstunnel van zo’n 60 meter lang zorgt ervoor dat de fietssnelweg vanop de Hermeslaan veilig onder de Hengelhoefstraat doorloopt en aantakt op de fietssnelweg die langsheen de Seinhuisstraat loopt. Aan de Hermeslaan komt een recht fietspad in dalende lijn dat zo de tunnel induikt. In de oksel tussen de Seinhuisstraat en de Hengelhoefstraat wordt het fietspad in spiraalvorm tot aan de tunnel gebracht. Hier ontstaat een unieke fietstunnel die naar architectuur herinnert aan de vroegere mijnschachten. Binnen de spiraalvorm wordt een pleinfunctie gecreëerd dewelke eveneens als waterbuffer dient. Door ook in de bovenbouw van de fietstunnel te werken met architecturale elementen, zal deze fietstunnel een belangrijk landmark worden binnen het project van de fietssnelweg Kolenspoor. Uniek in Limburg.
 |
 |
 |
| Klik op de afbeelding om te vergroten. | ||
2 Beveiligd kruispunt Mercuriuslaan – Hermeslaan
 |
| Klik om te vergroten. |
De fietssnelweg passeert het kruispunt tussen de Mercuriuslaan en de Hermeslaan in Genk-Noord. Hier wordt ook de connectie gelegd met de fietssnelweg F76. Aangezien het hier om een druk kruispunt gaat, maar eveneens een smal kruispunt dat snel aantakt op de brug over de spoorweg, worden er extra beveiligingsingrepen op dit kruispunt voorzien. Een lichtenregeling moet het veilig en vlot oversteken van zowel het fietsverkeer als het auto- en vrachtwagenverkeer mogelijk maken. Ook de kwaliteit van het wegdek bij de oversteekplaats wordt vernieuwd en verbeterd.
3 Vernieuwde aantakking Arbeidsstraat
 |
| Klik om te vergroten. |
Enkele jaren geleden werd de aantakking van het fietspad langs de Guillaume Lambertlaan ter hoogte van de Arbeidsstraat vernieuwd. Met de aanleg van de fietssnelweg Kolenspoor zal die aantakking onderaan de brug licht aangepast worden. Die aanpassing zorgt ervoor dat de zichtbaarheid voor de fietsers verbetert. Dat is noodzakelijk omdat de fietssnelweg wel wat fietsverkeer genereert dat direct vanonder de brug passeert. Een verhoogde zichtbaarheid moet fietsongevallen hier vermijden. Er wordt een connectie voorzien van de fietssnelweg met de Arbeidsstraat (zodat ook de schoolgaande jongeren van de nabijgelegen onderwijsinstellingen de fietssnelweg vlot en veilig kunnen bereiken).
Even verderop ter hoogte van de Frans Allardstraat komt eveneens een aantakking van de fietssnelweg met de omgevende woonwijk. Tussen de volkstuintjes door wordt deze nieuwe aantakking gerealiseerd.
4 Volkstuintjes
Langsheen de Arbeidsstraat bevinden zich een 60-tal volkstuintjes. De fietssnelweg loopt achter deze tuintjes door. Er is enkel een directe impact van de volkstuintjes ter hoogte van de aantakking aan de zijde van de Guillaume Lambertlaan en bij de aantakking naar de Frans Allardstraat. Verder is er geen directe impact van de fietssnelweg op dit gebied. Wel is het zo dat de stad Genk de realisatie van de fietssnelweg Kolenspoor zal aangrijpen om ook de zone van de volkstuintjes op te waarderen, in dialoog met de volkstuiniers en de wijkwerking.
5 Veilige oversteek Duinenlaan
 |
| Klik om te vergroten. |
Vlakbij het stadion van KRC Genk passeert de fietssnelweg de Duinenlaan. Bovendien takken in deze zone de fietspaden langsheen de Duinenlaan aan op de fietssnelweg. Om de veiligheid op deze kruising te verhogen zal hier een lichtenregeling worden geïnstalleerd. Die lichtenregeling moet ervoor zorgen dat aankomende fietsers op een veilige manier hier de Duinenlaan kunnen kruisen.
Bijkomend worden de fietspaden voor het stadion van KRC Genk voorzien van een nieuwe toplaag zodat in heel deze sportieve zone de plaats voor de fietser verduidelijkt en veiliger wordt.
Infrastructuur As
1 Kruising met de Steenweg N723
 |
| Klik om te vergroten. |
Op de grens van Genk en As kruist de fietssnelweg de Steenweg. Het gaat hier om een gewestweg in beheer van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). In de eerste fase zal tegelijk met de realisatie van de fietssnelweg AWV deze kruising beveiligen met een lichtenregeling. Die lichtenregeling moet een veilige oversteek van de fietser op deze drukke verbindingsweg mogelijk maken. In een latere fase wordt op Vlaams niveau de realisatie van een ongelijkgrondse kruising in combinatie met een ecopassage voor deze zone onderzocht..
2 Kruising met de Bilzerweg N730
 |
| Klik om te vergroten. |
Het gaat hier om een gewestweg in beheer van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). In de eerste fase zal tegelijk met de realisatie van de fietssnelweg AWV deze kruising beveiligen met een lichtenregeling. Die lichtenregeling moet een veilige oversteek van de fietser op deze drukke verbindingsweg mogelijk maken. In een latere fase wordt op Vlaams niveau de realisatie van een ongelijkgrondse kruising in combinatie met een ecopassage voor deze zone onderzocht.
Timing
 |
| Klik om te vergroten. |
De realisatie van de fietssnelweg F75 Kolenspoor Genk-As start in de zomer van 2024. In de maanden juni-juli worden voorbereidende werken uitgevoerd, voornamelijk door de nutsmaatschappijen. Aansluitend in augustus start de aannemer met de effectieve aanlegwerken. Door op verschillende locaties verspreid over het traject tegelijk te werken, wordt de werkduur (en de hinder) voor dit project zo minimaal mogelijk gehouden. In totaal zullen de werken ongeveer een jaar duren, tenzij bijzonder ongunstig weer hier voor vertraging zou zorgen.
De werken worden zo duurzaam mogelijk uitgevoerd, met optimaal respect voor de ecologische waarden in dit gebied. Zo wordt er onder meer zo weinig mogelijk afvoer van bestaande materialen voorzien. De aanwezige spoorbedding wordt op de site zelf verwerkt tot fundering voor het fietspad. Op die manier wordt de af- en aanvoer van materialen zoveel mogelijk beperkt. Ook de werkbreedte wordt zo smal mogelijk gehouden om geen extra druk op het omgevende landschap te leggen. Bijkomende maatregelen zoals het gebruik van bodemplaten (opdat de onderliggende bodem niet verdicht zou worden), het beperken van belichting in de werfzones, … onderstrepen de extra aandacht die naar de natuur gaat binnen dit project.
De communicatie rond het project wordt zo optimaal mogelijk uitgerold. Op die manier kunnen bijvoorbeeld tijdelijke hinderaspecten vlot en tijdig gecommuniceerd worden. De provincie werkt hierrond nauw samen met onder meer de stad Genk en de gemeente As. Beide lokale partners zorgen er ook voor dat lokale ontwikkelingsprojecten (zoals de ontwikkeling van de stationsite in As en de aanpassing van de fietsinfrastructuur elders in Genk-Noord) nauw aansluiten op het realisatieproces van de fietssnelweg Kolenspoor.
Bewegwijzering
Meteen bij de realisatie van de fietssnelweg tussen Genk en As wordt ook een uitgebreid bewegwijzeringsplan uitgerold. Op die manier zal de fietssnelweg bij de openstelling prima functioneren als leidraad die de fietser tot op bijzondere omgevingsplekken brengt. In de directe nabijheid van de fietssnelweg liggen onder meer Labiomista, KRC Genk, Thor Park, de Klaverberg en het station van As. De bewegwijzering geeft ook andere verderop gelegen zones aan zoals C-Mine, het centrum van Genk of de Teut. Ook de connecties met andere functionele fietsroutes zullen duidelijk in beeld gebracht worden.
Info
Heb je vragen over de fietssnelweg F75 Kolenspoor, dan kun je terecht bij de provinciale afdeling Mobiliteit via mobiliteit@limburg.be.
Op www.kolenspoor.be vindt u meer informatie over het strategische project Kolenspoor waarbinnen de realisatie van deze fietssnelweg één van de speerpunten is.