De beschikbare ruimte is beperkt. Maar alles moet er wel een plaats in krijgen zoals woningen, bedrijven, ziekenhuizen en scholen, auto- en spoorwegen, hotels, natuurgebieden, musea en cultuurcentra, fiets- en wandelpaden, sporthallen, akkers en velden, ... Dit geeft soms conflicten. Er zijn afspraken nodig om het ruimtegebruik van al die maatschappelijke activiteiten te organiseren, nu en in de toekomst.
Het is belangrijk dat we als provincie een visie hebben over hoe de ruimte best georganiseerd wordt in Limburg. Die visie hebben we al in 2003 vastgelegd in het Ruimtelijk Structuurplan Limburg. Sindsdien hebben we vele ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP) opgemaakt om die visie stapsgewijs te realiseren.
Het Ruimtelijk Structuurplan Limburg is ondertussen bijna 20 jaar oud. Daarom werkt de provincie een aangepaste toekomstvisie uit voor Limburg in een provinciaal beleidsplan, het Ruimtepact 2040.
De provincie heeft ook een rol in het vergunningenbeleid. Je kunt bij de deputatie terecht voor een beroep tegen een afgeleverde of geweigerde omgevingsvergunning. De provincie verleent ook zelf omgevingsvergunningen voor bepaalde projecten van een zekere omvang of met een impact die het lokale niveau overstijgt.
Het "wat?" en "waarom?" van de ruimtelijke ordening wordt als volgt vastgelegd in de regelgeving (Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening): "De ruimtelijke ordening is gericht op een duurzame ruimtelijke ontwikkeling waarbij de ruimte beheerd wordt ten behoeve van de huidige generatie, zonder dat de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang gebracht worden. Daarbij worden de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen. Er wordt rekening gehouden met de ruimtelijke draagkracht, de gevolgen voor het leefmilieu en de culturele, economische, esthetische en sociale gevolgen. Op deze manier wordt gestreefd naar ruimtelijke kwaliteit."
