Hefboom voor regionale samenwerking
De zeven Limburgse steenkoolmijnen waren tot lang in de 20ste eeuw het kloppende economische hart van de regio en zelfs van België. De slagader was het Kolenspoor: de 70 km lange spoorweg van Beringen tot Maasmechelen waarover werkkrachten en goederen werden vervoerd.
Na de sluiting van de steenkoolmijnen startte een ambitieus reconversieplan voor de regio en met succes. De historische mijnsites hebben zich ontwikkeld tot innovatieve hubs rond cleantech, duurzame energie, design en creativiteit, maar ook tot toeristische toplocaties. Vandaag heeft de oude mijnstreek alle troeven in handen om een internationale topregio te worden. Net zoals vroeger kan het Kolenspoor daarbij opnieuw de slagader worden van de regio en katalysator van regionale ontwikkeling.
De gebiedsgerichte samenwerking rond het Kolenspoor heeft al een hele weg afgelegd. In het kader van de erkenning als strategisch project (2016-2019) werd een toekomstvisie Kolenspoorstad/Kolenspoorland ontwikkeld in een intensief cocreatietraject samen met de Kolenspoorgemeenten en andere partners.
Een visie met 3 sporen
De visie omschrijft drie sporen waarop het Kolenspoor ontwikkeld zal worden:
- Kolenspoor als innovatief mobiliteitsnetwerk
- Kolenspoor als groen-economisch netwerk
- Kolenspoor als ruimte om te ontmoeten en te beleven met aandacht voor zijn erfgoed.
1 Kolenspoor als innovatief mobiliteitsnetwerk
Stap één is het creëren van de fysieke verbinding door middel van een toonaangevende innovatieve en duurzame fietssnelweg (F75 en F751). In het visietraject werd het tracé bepaald en de startnota werd opgemaakt en goedgekeurd. Deze fietssnelweg zal de belangrijkste recreatieve en economische knooppunten, de diverse waardevolle landschappen en de bijzondere natuurgebieden met elkaar verbinden.
In een eerste fase wordt de missing link Genk-As aangepakt waarna de andere onderdelen van de fietssnelweg volgen. Hotspots, woon- en werklocaties worden zo door middel van de fiets met elkaar verbonden. Op langere termijn zijn er kansen om het Kolenspoor op te laden als proeftuin voor een innovatief mobiliteitsnetwerk. Denk aan deelmobiliteit, een Kolenspoorshuttle of autonome voertuigen.
2 Kolenspoor als groen-economisch netwerk
Bij de aanleg van de fietssnelweg zal met de grootste zorg gekeken worden naar een duurzame en kwaliteitsvolle inbedding van de fietssnelweg in zijn omgeving. Hiervoor is een afzonderlijke studie opgestart. Er wordt ingezet op het vergroten, optimaliseren en ontsnipperen van de ecologische en landschappelijke waardevolle biotopen langsheen het Kolenspoor.
De Kolenspoorregio biedt ook kansen op vlak van economische innovatie en sociaal ondernemerschap. We willen voluit de kaart trekken van publiek-private samenwerking en het Kolenspoor inzetten als labo-omgeving van circulaire economie rond water, biomassa en lokale energieopwekking.
3 Kolenspoor als ruimte om te ontmoeten en te beleven met aandacht voor zijn unieke erfgoed
Het Kolenspoor biedt zeer veel mogelijkheden voor toerisme en recreatie. Langsheen het Kolenspoor willen we gemeenten en andere partners stimuleren om betekenisvolle ontmoetingsplekken te creëren. Hier liggen heel wat kansen voor creatief ondernemerschap.