Het Provinciaal Domein Nieuwenhoven - het grootste openbare bos in Haspengouw (161 ha) gelegen aan de N722 Hasselt - Sint-Truiden - kent een rijke geschiedenis.
In de 10de eeuw ontving de abdij van Sint-Truiden het bos van Nieuwenhoven als schenking. De monniken ontgonnen het bos, bouwden een kasteel met hoeve. Na de Franse Revolutie kwam het domein in privéhanden. In de 19de eeuw kreeg het landschap de structuur van een Engelse landschappelijke tuin. Een historisch belangrijke structuur die het vandaag nog heeft.
Toen het domein in de jaren 1970 dreigde versnipperd te worden voor bebouwing, kocht de provincie Limburg het bosrijke gedeelte. Ze richtte ongeveer 80 ha in voor openbaar nut, met een dubbele functie: natuurbehoud en passieve recreatie.
In de loop der jaren breidde de provincie Limburg haar eigendom uit tot 164 ha. De terreinen zijn deels bebost, deels open. De open terreinen brengen variatie in het geheel. Ze vergroten de aantrekkingskracht van het domein en versterken de natuurwaarde.
In het voorjaar van 2024 werd gestart met de bouw van een nieuw en ruimer bezoekerscentrum. Dit gebouw op palen, ligt vlak langs de Kelsbeek en vijver en zal volledig met natuurlijke en circulaire materialen gebouwd worden en in de toekomst verwarmd worden zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen.
Daarnaast zullen ook natuurinclusieve voorzieningen in het gebouw geïmplementeerd worden. Zo zal er onder het dak voor vleermuizen een verblijfsvoorziening gemaakt worden en worden op het dak diverse bijenschoorstenen voorzien. Reden hiervoor is de afname van verblijfsvoorzieningen voor gebouwbewonende diersoorten door het isoleren en lucht- en kierdicht (ver)bouwen van woningen. Door ze natuur-inclusief te bouwen willen we gebouwafhankelijke soorten een duwtje in de rug geven. Het oude bezoekerscentrum, dat gelegen is in de voormalige boswachterswoning wordt omgevormd tot een overdekte picknickruimte en nieuwe bijenhal.
Vlakbij het bezoekerscentrum liggen een educatieve vijver, een kleinschalige waterzuivering, een speeltuin, een speelbos, een hondenweide en een educatieve hoogstamboomgaard en is ook een horecagelegenheid aanwezig.
