BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Oudsbergen
Via een tijdelijk vliegveld bevoorrading van het front
BEELD
historische luchtfoto van Oudsbergen en vermelding van “Y-32 Ophoven Airfield”
BEELD
William Engelen, voorzitter Heemkring Glatbeke, staat op de plaats van het voormalige vliegveld in Ophoven
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Ik ben William Engelen, de voorzitter van de Heemkring Glatbeke en ik zou je graag iets willen vertellen over het Amerikaanse vliegveld “Y-32”.
BEELD
dronebeelden van het voormalige Amerikaanse vliegveld in Ophoven
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Op 22 november 1944 startten ze met de aanleg van het vliegveld. Je moet je daarbij niet veel voorstellen …
BEELD
historische foto’s en beelden van de aanleg van het Amerikaanse vliegveld door militairen
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Dat was gewoon: het gelijkmaken van de ondergrond en daarop ijzeren platen neerleggen, eigenlijk een kliksysteem, een beetje IKEA-achtig, om een startbaan te maken van anderhalve kilometer lang en 50 meter breed.
BEELD
William Engelen toont een metalen plaat die als ondergrond werd gebruikt voor het vliegveld
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Dit is zo’n plaat van “Y-32”, die al 70 jaar heeft buiten gelegen. Die roest niet, daar zit zoveel mangaan in, dat is bijna onverwoestbaar.
BEELD
historische foto’s van de aanleg van het Amerikaanse vliegveld door militairen
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Je ziet hier die haken en aan deze kant zie je die sleuven waar die platen gewoon aan elkaar geklikt werden. Dan werden daar piketten doorgeslagen in de grond, piketten van ongeveer één meter, om ervoor te zorgen dat die landingsbaan stabiel en vast was.
BEELD
William Engelen toont de details van een metalen plaat die als ondergrond werd gebruikt voor het vliegveld
BEELD
historische beelden van de aanleg van het Amerikaanse vliegveld door militairen
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Die stalen platen waren geperforeerd en aan de achterkant zie je een ring die eigenlijk een beetje ingezakt is en die ervoor zorgde dat die plaat “antislip” had. Als die bommenwerper daarover opsteeg of landde, duwde die de ring in de grond waardoor die plaat niet wegschoof.
BEELD
William Engelen toont de details van een metalen plaat die als ondergrond werd gebruikt voor het vliegveld
BEELD
historische foto van een Amerikaans legervliegtuig en militairen op de landingsbaan
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Die aanleg van dat veld … je moet je dat voorstellen … 56 000 ijzeren platen moesten aan elkaar geklikt worden, dat was klaar op 10 december.
BEELD
historische beelden van de landing van een Amerikaans legervliegtuig op het vliegveld
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Dus in goed 18 dagen, was de volledige start- en landingsinfrastructuur klaar en konden ze dus beginnen met het af- en aanvliegen van bevoorrading en het afvoeren van gewonde frontsoldaten.
BEELD
historische beelden van een Amerikaans legervliegtuig en personeel op de landingsbaan
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Eind december, vlak vóór Nieuwjaar, op 28 december om heel precies te zijn, landde de “RAF”. Waarom Britten op een Amerikaans vliegveld? We vermoeden dat het te maken had met het feit dat er een overaanbod was aan vliegtuigen hier in Europa. Na D-Day stationeerden de geallieerden 17 000 vliegtuigen op het Europese vasteland. Op andere vliegvelden waren er gewoon veel te veel vliegtuigen om het nog operationeel te kunnen houden. Daarom werd er besloten om hier op “Y-32” Britten te stationeren.
BEELD
historische foto’s van legervliegtuigen, legervoertuigen, ander legermateriaal, tentenkamp en personeel aan het werk tijdens de winter op de landingsbaan
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Bij de Britten waren er ook – dat is toch wel vermeldenswaardig – Belgen. De “RAF” had een aantal Belgische squadrons en het 350ste squadron dat hier op “Y-32” gevlogen heeft, vliegt momenteel nog altijd op Kleine-Brogel. Dat is een beetje de trots van onze nationale luchtmacht.
BEELD
historische beelden van het opstijgen van een Amerikaans legervliegtuig
WILLIAM ENGELEN VERTELT
De Britten hielden echt het vliegveld afgesloten van de buitenwereld, maar de Amerikanen, die hadden zich hier letterlijk geïnstalleerd. Er werden barakken gebouwd, er was een cinemazaal, er waren hangarfaciliteiten om vliegtuigen te onderhouden. Als je daar dan een extrapolatie van maakt naar het aantal militairen, kun je ervan uitgaan dat er op een bepaald moment meer dan 3 000 Amerikaanse militairen hier op “Y-32” actief waren.
BEELD
historische foto’s van hangars, tenten, vliegtuigen, legervoertuigen en ander materiaal op het vliegveld
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Als je dan weet dat Opglabbeek eigenlijk evenveel inwoners had op dat moment, dan was dat voor een lokale plattelandsgemeente een gigantische ervaring om mee te kunnen genieten van de overvloed van die Amerikaanse soldaten.
BEELD
historische foto’s van militairen en van vliegtuigen op het domein van het vliegveld
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Er waren ook mensen van Opglabbeek die op het vliegveld werkten: in de keuken, in het onderhoud, poetsen, noem maar op … Dat werd gedaan door burgerpersoneel, mensen van Opglabbeek. Er was echt wel een wisselwerking tussen de lokale bevolking en de Amerikanen.
BEELD
kaart van Opglabbeek met aanduiding van verschillende locaties
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Dat maakte dat de lokale economie ook wel een boost kreeg. Horeca … ik moet het je niet vertellen … soldaten, die willen ’s avonds een pintje drinken, een stap in de wereld zetten … dat was hier toch wel een “big business”, als ik het zo mag zeggen.
BEELD
historische foto’s van een eredienst op het militaire domein en van militaire vliegtuigen
BEELD
historische foto’s van een groep Amerikaanse militairen en van hangars op het militaire domein
WILLIAM ENGELEN VERTELT
Na de oorlog zijn de Amerikanen vertrokken. Heel die accommodatie stond hier gewoon leeg. Je kunt je voorstellen, vlak na de oorlog, toen er overal schaarste was, dat de mensen van Opglabbeek de kans zagen om – hoe ga ik dat noemen – “Vlaams ondernemerschap aan de dag te leggen” en “dingetjes” kwamen halen hier op het vliegveld.
BEELD
foto’s van restanten op het militaire domein, o.a. van een metalen plaat
WILLIAM ENGELEN VERTELT
De boeren, de mensen die een tuin of een schuurtje hadden … Die platen werden voor van alles gebruikt, voor een vloer van een hooimijt, noem maar op … Die platen waren multifunctioneel.
BEELD
foto van de gedenksteen met opschrift “Ophoven Airfield – 22.11.1944 - 23.04.1945”
TEKST IN BEELD
met dank aan
Heemkring Glatbeke
IOED Regionaal Landschap Kempen en Maasland
Private collectie Moran
Private collectie Burnette
9the Air Force – American Tactical Aviation in the ETO – Gregory Pons, 2009
2nd Tactical Air Force – Vol. 2 & 3 – Christopher Shores & Chris Thomas, 2005
Thunder Monsters over Europe – Reginald G. Nolte, 1989
A history over the 405th Fighter Group in World War II
www.onderderadar.be
logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.