BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
AS Neergestorte Lancaster
BEELD
historische luchtfoto van de plaats waar de Lancaster is neergestort
BEELD
Jean-Pierre staat aan de rand van het bos met achter hem het monument, een rechtopstaande grijze zuil met daarop bevestigd diverse fragmenten/objecten van het neergestorte vliegtuig
JEAN-PIERRE WUYTS VERTELT
Mijn naam is Jean-Pierre Wuyts, ik kom u het verhaal vertellen van de Lancaster LM850 DXL. We staan hier in het driebankenbos te As.
BEELD
luchtfoto van het treinspoor en treintoestel in As aan de stationsbuurt rechts van het spoor een houten constructie (uitkijktoren)
JEAN-PIERRE WUYTS VERTELT
De eerste informatie die ik hierover kreeg was in 2004/2005 van een vriend, Peter Rogiers. Die vertelde me dat hier in de buurt van As een vliegtuig was gecrasht. Het toestel is rond middernacht opgestegen in East Kirkby in Lincolnshire in Engeland en hun doel was de Wesseling, een synthetische olieraffinaderij in Duitsland.
BEELD
Foto 1 luchtfoto van het toestel in volle vlucht, boven de wolken
Foto 2 kaart van de regio Wesseling
Foto 3 luchtfoto met bovenaanzicht van 2 toestellen in volle vlucht
Foto 4 luchtfoto van het toestel boven de Philips-fabrieken
Foto 5 foto met een bemanningslid in een geschutskoepel in volledige uitrusting en munitie
Foto 6 foto van een navigator in het vliegtuig
Foto 7 luchtfoto van het neerstortende toestel waarbij de rechtervleugel in brand staat en een zwarte rookpluim achterlaat
Foto 8 profielfoto van de piloot Guinlyn Penry Guy in uniform
Foto 9 grondfoto van de bemanning, hun uitrusting en het toestel
Foto 10 één van de bemanningsleden die met een open witte parachute afdaalt, bijna ter hoogte van de boomtoppen
Foto 11 grondfoto van de neergestorte Lancaster en de brokstukken
Foto 12 historisch uitzicht op de spoorlijn en het stationsgebouw van As
JEAN-PIERRE WUYTS VERTELT
Ze zijn wat uit de richting gedreven. Door felle wind zijn ze boven Eindhoven, boven de Philips-fabrieken terechtgekomen en daar zijn ze geraakt door “flack”, dat is luchtdoelengeschut. Omdat de rechtervleugel vuur heeft gevat zijn ze deze richting uitgekomen. De piloot, Guinlyn Penry Guy, gaf het bevel om het vliegtuig te verlaten en zijn 6-koppige bemanning is gesprongen. Hij heeft het vliegtuig hier op het rangeerterrein zal ik zeggen, op het spoor doen crashen. Omdat hij in de buurt van het dorp van As was, was de kans groot dat misschien het vliegtuig in het dorp ging vallen. Hij heeft zichzelf daar eigenlijk voor opgeofferd.
BEELD
videofragment van het spoor door het driebankenbos
JEAN-PIERRE VERTELT
Daar heb ik het een deel jaren bij gelaten, totdat ik begon te surfen op internet en toen kwam ik uit op de Gowerton Society in Wales. Omdat de piloot die gesneuveld is, dat was een Welshman. Daarna heb ik de metaaldetector genomen en ben ik in de buurt van het station beginnen te zoeken. Ik vond dadelijk stukken en met die stukken ben ik naar het gemeentebestuur gegaan. Ik heb mijn intentie uitgelegd of het mogelijk was om een monument op te richten en zo ben ik in contact gekomen met de toenmalige schepen van Cultuur, Kathleen De Cleene. Toen is het balletje aan het rollen gegaan voor het monument.
BEELD
videofragment van de kop van het monument en diverse kleine brokstukken van de Lancaster die op het monument zijn verankerd
RUDI SMETS VERTELT
Dus het vinden van de stukken heeft toch wel het één en ander in gang gezet. Jean-Pierre - zoals ik al zei - is dan afgestapt naar het gemeentebestuur waarna dat onder impuls van mevrouw De Cleene, toenmalig schepen van Cultuur, een werkgroep is opgericht.
BEELD
Rudi Smets in het bos midden op de spoorlijn van As
RUDI SMETS VERTELT
Die werkgroep heeft ervoor gezorgd dat er hier een monument was en dat er ook een volwaardige herdenking was ter nagedachtenis aan de gevallen piloot.
BEELD
foto zijdelings van de glimlachende piloot in uniform
RUDI SMETS VERTELT
De werkgroep heeft niet alleen gezorgd dat er kunstenaars waren om het gedenkteken te maken, maar we hebben er ook voor gezorgd dat de vereniging, de Penclawdd Association, die Jean-Pierre gevonden had waardoor hij ontdekte welke Lancaster hier gevallen was, naar hier hebben gehaald. Het bijzondere daaraan is dat we niet alleen die mensen naar hier hebben gehaald, maar ook nog familieleden.
BEELD
videofragment van de begraafplaats van As - een stuk muur waaraan een groene plaat met witte rand is bevestigd met de tekst: Oorlogsgraven van het Gemenebest Commonwealth War Graves Ook de gesloten toegangspoort van het kerkhof komt in beeld
RUDI SMETS VERTELT
Ze hebben altijd gedacht dat de piloot verongelukt was samen met zijn toestel in de lucht, dat het geëxplodeerd was. Maar de toenmalige stationschef, Isidoor Mardaga vond hier de piloot. Dat was zeer emotioneel voor zowel de familie als de leden van de Penclawdd Association als de leerlingen die zij hadden meegebracht van de school.
BEELD
Videofragment van de witte grafsteen met opschrift Pilot Officer G.P. Guy Pilot Royal Air Force 22ND JUNE 1944 AGE 22
RUDI SMETS VERTELT
Met het fonds Penry Guy trachten wij onze held of helden in ere te houden in het stukje erfgoed, maar niet alleen dat. We willen eigenlijk een culturele uitwisseling creëren, meer en verder dan dat een culturele raad doet in een gemeente. Dus het overstijgt de gemeentegrens, zelfs de landgrenzen.
BEELD
videofragment ingezoomd op tekst van de witte grafsteen: There is a link Death cannot sever Love and remembrance Last for ever
RUDI SMETS VERTELT
Zo zijn wij kunnen afstappen naar Wales en hebben wij leerlingen meegenomen van de stedelijke muziekacademie Dilsen-Stokkem en As om daar een performance te brengen samen met de leerlingen in die school van Penclawdd. Ik moet zeggen, ze zijn al enkele keren tot hier geweest en tot nu toe werkt dat prachtig. Dus wij staan eigenlijk open als vereniging om meer cultuur uit te dragen verder dan alleen As, of Limburg of België zelfs.
BEELD
videofragment van het monument met de brokstukjes
TEKST IN BEELD
met dank aan
Wouter Peeters
Karel Baeten
Douglas Jennings
Wikimedia Commons
IOED Kempen en Maasland
Erfgoedcel Mijn Erfgoed
www.onderderadar.be
Logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.