Renovatie van sociale appartementsgebouwen

Op 26 februari 2025 vond in C-Mine Genk een bijzondere editie van de Woonacademie plaats, gewijd aan de renovatie van sociale appartementsgebouwen in Limburg. Deze bijeenkomst bracht experts van Karbon', RE-ST architecten en woonmaatschappij Wonen in Limburg samen met belanghebbenden om de complexe uitdagingen en mogelijke oplossingen binnen dit thema te bespreken.
Deze Woonacademie is een initiatief van de provincie Limburg, samen met woonmaatschappij Wonen in Limburg, Architectuurwijzer en Embuild Limburg.

Het verouderende woningbestand, de stijgende renovatiekosten en de noodzaak om alle woningen in de toekomst energieneutraal te maken, zorgen voor een complexe en uitdagende situatie. En dan hebben we het nog niet over de steeds groeiende wachtlijst voor een sociale woning. De druk op de sociale woningsector is groter dan ooit.

Herbekijk de opname van de Woonacademie.
 

Energieneutrale sociale woningen: een uitdaging

Eén van de grootste uitdagingen in de renovatie van sociale woningen is het voldoen aan de steeds striktere energetische normen. Zo moet elke woning tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Dit betekent dat elke woning een A-label moet hebben, wat overeenkomt met een EPC-score lager dan 100 kWh/m² per jaar. Dit vraagt om een grondige aanpassing van het bestaande woningbestand.

Deze transitie naar een energiezuiniger woningbestand is noodzakelijk, maar niet zonder obstakels. Het gaat niet alleen om verbeterde isolatie of de installatie van zonnepanelen. Het vergt een systematische aanpak waarbij de leefomstandigheden van de bewoners worden gewaarborgd, de kosten beheersbaar blijven en innovatieve technieken worden geïntegreerd die ook economisch haalbaar zijn.

Daarnaast moeten we kritisch blijven kijken naar de energienormen: moeten we renoveren of is heropbouw een betere optie? Leidt een renovatiestrategie voor sociale (en andere) appartementen die gebaseerd is op een theoretisch E-peil wel tot de juiste beslissingen?

Uit metingen gedurende verschillende jaren, onder andere bij Wonen in Limburg, blijkt dat energetische renovaties niet altijd leiden tot de verwachte lagere energievraag. Dit besef dringt al enige tijd door op verschillende beslissingsniveaus.

Panelgesprek: inzichten en praktijkvoorbeelden

De avond begon met een panelgesprek tussen Géry Leloutre van Karbon' architecten, Tim Vekemans van RE-ST architecten, en vertegenwoordigers van Wonen in Limburg, waaronder Lien Vandenbosch en William Nelissen. Zij deelden hun inzichten over de aanpak van collectieve renovaties, de voorwaarden voor renovatie versus afbraak en vervangingsbouw, en de impact op bewoners tijdens ingrijpende renovatiewerken.

Er werd ook gekeken naar succesvolle projecten in steden zoals Brussel, waar Karbon' architecten betrokken zijn bij complexe renovaties voor sociale woonmaatschappijen. Hieruit bleek dat een doordachte en langetermijngerichte aanpak cruciaal is om sociale woningen toekomstbestendig te maken.

Lezing "Moderniteit in transitie"

Aansluitend gaf Géry Leloutre een lezing getiteld "Moderniteit in transitie". Hierin presenteerde hij diverse renovatieprojecten van Karbon', waaronder:

• de restauratie van de historische coöperatieve tuinwijk La Cité Moderne
• de renovatie van Tour Goujons in Anderlecht, waarbij de buitenschil werd vernieuwd en ruime terrassen werden gecreëerd, wat de woonkwaliteit voor de 382 wooneenheden aanzienlijk verbeterde.

Herbekijk de opname van de lezing "Moderniteit in transitie".