Agrowaterloket Limburg

Hoe algemeen de droogteproblematiek ook is, de oplossing wordt maatwerk. De waterbalans is namelijk regio-afhankelijk waardoor de oplossingen zelfs binnen de provincie Limburg heel divers zijn. Een gebiedsgerichte benadering is hierdoor noodzakelijk en maakt de betrokkenheid van lokale spelers zeer belangrijk. Daarom is er ook voor elke land- en tuinbouwer een unieke rol weggelegd.

Land- en tuinbouwers kunnen beroep doen op de expertise binnen Boerenbond om een analyse te laten maken van de waterbalans in hun bedrijf. Deze wateranalyses zijn een kritische kijk op alle bronnen en toepassingen van water in het bedrijf, geven inzicht in de huidige waterstromen en brengen de nodige waterbehoefte in kaart. Een expert bekijkt alle mogelijke waterbesparingsmaatregelen, de opslagmogelijkheden én hoe je de grondwaterwinning of de drinkwaterfactuur, zowel technisch als economisch, kunt afbouwen en vervangen door andere waterbronnen. Daarnaast onderzoeken ze of samenwerkingen met andere partijen (industrie, werven, …) mogelijk zijn om restwater te hergebruiken.

Als eerste provincie voerde Limburg samen met de Bodemkundige Dienst van België, de Katholieke Universiteit Leuven en de Vrije Universiteit Brussel een studie uit waarbij het hele Limburgse watersysteem met aanbod en behoefte in kaart werd gebracht. De studie bevestigt dat de land- en tuinbouw een belangrijk aandeel in de Limburgse waterhuishouding vertegenwoordigt.

Investeringssteun: lv.vlaanderen.be/nl/subsidies/vlif-steun/niet-productieve-investeringssteun

Komen investeringen die verplicht worden bij bv. vergunningsaanvraag ook in aanmerking voor NPI steun?

Voorbeeld: verplichte aanleg wadi voor waterinfiltratie of verplicht groenscherm

Het departement Landbouw en Visserij gaat ervanuit dat indien de infiltratie, groenscherm voldoende groot werd opgenomen in de omgevingsvergunningaanvraag en er dus geen bijkomende opgelegde voorwaarden werden opgenomen in de omgevingsvergunning, we kunnen uitgaan van de vrijwilligheid van de landbouwer. Indien echter niet voldoende groot of er wordt bijkomend nog een haag gevraagd aan zijde x van het bedrijf die ervoor niet was opgenomen in de aanvraag; dan kan deze niet aangevraagd worden onder de NPI.

Het aanvragen van steun voor een WADI kan via VLIF NPI maar ook via de reguliere VLIF, met een ander steunpercentage, wat is het verschil? 

In het geval deze opgelegd wordt in de omgevingsvergunning (zie hierboven), kan er nog steeds steun aangevraagd worden bij reguliere VLIF.

Is die 75 % van het normbedrag of is het normbedrag die 75 %?

Het normbedrag is het te betalen factuurbedrag. Als je factuur lager is dan het normbedrag, krijg je 75 % van het factuurbedrag. Als het factuurbedrag hoger is dan het normbedrag, krijg je 75 % van het normbedrag.

Wat is peilgestuurde drainage?

Peilgestuurde drainage is een simpel systeem dat water afvoert in natte periodes en het water in droge periodes kan bijhouden.

Factsheet peilgestuurde drainage - Boer en Natuur

Is een stuwtje beheren veel werk?

Als landbouwer beheer je zelf de stuwtjes, dat is een voordeel omdat je het systeem kan aanpassen naar je eigen noden. In de winter zet de stuwtjes maximaal toe. Twee weken voor aanvang van de voorjaarswerkzaamheden kun je de schotbalken verlagen zodat het perceel niet te nat is. Na de werkzaamheden kun je de schotbalken terug verhogen. Als landbouwer moet je dus een aantal keer per jaar actief iets aan de stuwtjes aanpassen.

Factsheet stuwtjes - Boer en Natuur

Een goede bodem is een basis voor een weerbare landbouw. De bodem klaar maken voor ontvangst van water is heel belangrijk.

Ondergrond speelt een grote rol. Zo nemen de zandgronden in de Kempen sneller water op dan sommige delen van Oost -en West-Vlaanderen waar kleibodems voorkomen. De waterreserve is daar dus kleiner.
Verder draagt een betere bodemstructuur bij aan een betere buffering van water: minder ploegen/niet kerende bodembewerking en te zware machines vermijden (compactatie!).
Ten slotte draagt meer organisch materiaal in de bodem (carbon farming) ook bij aan een grotere buffering van water in het perceel.

Het inzetten van een combinatie van technieken helpt om droogte tegen te gaan.

Wat is peilgestuurde drainage?

Peilgestuurde drainage is een simpel systeem dat water afvoert in natte periodes en het water in droge periodes kan bijhouden.

Factsheet peilgestuurde drainage van Boer en Natuur

Voor het oppompen van dieptedrainage, is er een debietmeter nodig?

Oppompen van dieptedrainage wordt ook beschouwd als een grondwaterwinning en hiervoor is ook een debietmeter verplicht.

Kan ik water gaan halen bij Aquafin?

Het afhalen van gezuiverd effluent van Aquafin is niet meer mogelijk sinds 10 juni 2022. Dit water kan nog wel gebruikt worden voor landbouw irrigatie mits bijkomende zuiveringstappen worden voorzien.

Er lopen in Vlaanderen projecten die de mogelijkheid van leidingnetwerken met aftappunten bekijken.

Voorbeeld: Irricoli.

Kan ik gezuiverd afvalwater gaan halen bij een bedrijf bij mij in de buurt?

Ja! Je mag gezuiverd afvalwater van industrie gebruiken voor irrigatie. Of er een bedrijf in jouw buurt water aanbiedt kan ja nagaan via de Waterradar.

Via deze tool kan je via de selectieknop “aanbod scenario’s” kiezen voor “industrieel afvalwater”. Vervolgens geef je je adres in. De tool geeft alle beschikbare bedrijven in de buurt aan die (afval)water aanbieden voor afhaling. Een groen icoontje geeft aan dat het bedrijf in kwestie actief is en kan benaderd worden voor water afhaal. De contactgegevens en relevante informatie staan bij het bedrijf.

Bekijk een YouTube-film met uitleg over de werking van de waterradar.

Toelating nodig voor hergebruik huishoudelijk en bedrijfsafvalwater voor irrigatie

Europa legt kwaliteitseisen op aan gezuiverd afvalwater om als beregeningswater te dienen op land- en tuinbouwgronden. Deze verordening is inmiddels naar Vlaamse wetgeving vertaald en schept een kader voor zowel het hergebruik van gezuiverd huishoudelijk water als voor bedrijfsafvalwater. Irrigatie- en beregeningstoepassingen voor activiteiten die geen land- of tuinbouwactiviteiten zijn, zoals bij openbaar groen of sportvelden, vallen ook onder het wettelijke kader. Water van gesloten irrigatiesystemen, zoals containervelden of substraatteelten met waterrecuperatie en waarvan de bron geen stedelijk of bedrijfsafvalwater is, zijn uitgesloten van deze wetgeving.

Om bedrijfsafvalwater te gebruiken voor irrigatie- en beregeningstoepassingen zal een watertoelating aangevraagd moeten worden bij de Vlaamse Milieumaatschappij. De aanvraag hiervoor omvat een beschrijving van het waterhergebruiksysteem (waterbron, waterkwaliteit, gebruik, geproduceerde volume, ...) en een risicoanalyse. In de aanvraag wordt ook vastgelegd aan welke kwaliteitseisen en welke monitoringsfrequentie het water moet voldoen afhankelijk van de risicoanalyse. Een watertoelating blijft tien jaar geldig. Tijdens periodes van waterschaarste is de mogelijkheid voorzien om een eenvoudigere procedure voor hergebruik van bedrijfsafvalwater te doorlopen waardoor een toelating niet noodzakelijk is.

De kwaliteitseisen uit de Europese verordening zijn streng voor bacteriologische parameters zoals E.Coli. De zuiveringskost voor huishoudelijk afvalwater zal hierdoor sterk oplopen. Deze zomer is het daarom niet mogelijk om gezuiverd huishoudelijk afvalwater te hergebruiken. Bedrijven die reeds over een grondstoffenverklaring beschikken moeten uiterlijk binnen drie jaar een watertoelating bekomen. Tot dan blijft de grondstoffenverklaring geldig om het bedrijfsafvalwater te gebruiken als irrigatiewater.

Tip: op de website van Waterradar vind je bedrijven in de buurt die gezuiverd bedrijfsafvalwater ter beschikking stellen aan land- en tuinbouwers.

Bron: Boerenbond

Ik betaal meer voor mijn grondwater dan mijn buur, hoe komt dat?

De grondwaterheffing is afhankelijk van de watervoerende laag en het volume dat je oppompt. Bij afgesloten watervoerende lagen en bij hoge volumes (meer dan 30.000 m³/jaar) wordt hoe meer je oppompt de grondwaterheffing per m³ hoger. Ook moet er rekening gehouden worden met actie-of waakgebieden.

Maakt het uit of je maatregelen genomen hebt voor meer infiltratie voor hoeveel water je mag oppompen?

In de praktijk zullen andere factoren bepalen of een vergunning al dan niet wordt afgeleverd: diepte van de grondwaterwinning en uit welke watervoerende laag er water opgepompt gaat worden, aanwezigheid van droogtegevoelige habitats in de buurt van de grondwaterwinning. Andere vergunde putten in de onmiddellijke omgeving van de aangevraagde grondwaterwinning.

Infiltratie van hemelwater kan worden opgelegd in kader van het bouwen van een gebouw en is eerder een voorwaarde voor het bekomen van de vergunning hiervoor. Indien er gekozen werd om vrijwillig maatregelen te nemen voor infiltratie, zal dat waarschijnlijk wel gunstig zijn voor de onderliggende watervoerende lagen, maar niet bepalend voor de hoeveelheid water die je mag oppompen.

Wie moet ik op de hoogte brengen als ik een eigen grondwaterwinning in gebruik neem of stopzet?

Dit moet steeds binnen de twee maanden schriftelijk gemeld worden aan de buitendiensten van de dienst Grondwater van de Afdeling Operationeel Waterbeheer van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). De contactgegevens voor de provincie Limburg staan hieronder:

De Schiervellaan 7 
3500 Hasselt 
Tel. 011 29 12 70 
Fax 011 29 12 99

Het is zo dat een aan- of afmelding van groot belang is voor de bepaling van de heffing. Je hebt er dus alle baat bij.

Betaal ik heffing op het gebruik van hemelwater?

Ja maar enkel de zuiveringsbelasting. Deze betaal je op al het water dat je gebruikt, ongeacht het soort water.

Er zijn 2 heffingen:

• de heffing op de waterverontreiniging (afvalwaterheffing) en
• de heffing op de winning van grondwater (grondwaterheffing).

De afvalwaterheffing is van toepassing wanneer je of water gebruikt, of beschikt over een eigen waterwinning of water loost. Bij de meeste bedrijven zijn minstens 2 van de criteria voldaan om heffingsplichtig te zijn. Je betaalt dus de afvalwaterheffing.

Landbouwbedrijven kunnen voor het water van de eigen waterwinning, dat ze gebruiken voor landbouwdoeleinden en niet lozen op de riolering bij de drinkwatermaatschappij een verklaring op erewoord indienen. Op die manier krijgen ze een korting op die vergoeding die hoort bij de eigen waterwinning. Op die manier betaal je enkel de zuiveringsbelasting.

Bij zuivere akkerbouwers vraagt de VMM om dit hemelwater aan te geven, maar berekenen ze er geen heffing voor. Inherent is er ook geen aanrekening voor de vergoeding. Bij een verklaring op erewoord is er sowieso geen vergoeding voor dit water.

Moet ik een debietmeter plaatsen bij de opvang en gebruik van hemelwater?

Een debietmeter op hemelwater is enkel aangeraden wanneer je andere activiteiten hebt als sector 28 e (tuinbouw/akkerbouw). Dit is aangewezen om alleen getaxeerd te worden op het werkelijk verbruikte hemelwater in plaats van op de volledige afspoelbare oppervlakte. Dan betaal je eventueel te veel.

Wanneer je voor sector 28 e (tuinbouw/akkerbouw) regenwater gebruikt, wordt dat aanzien als "uitgestelde regen" waarvoor je niet moet betalen.

Wat kost leidingwater?

Iedereen betaalt het vastrecht:

• 50,00 euro voor de productie en levering van drinkwater
• 30,00 euro afvoer afvalwater
• 20,00 euro zuivering afvalwater

= 100,00 per jaar.

Per gedomicilieerde krijg je een korting van 20 % en dit tot max 5 gedomicilieerde per wooneenheid.

Vervolgens word je factuur berekend op basis van je verbruik.

Voor de eerste 30 m³ per wooneenheid betaal je het basistarief. Elke gedomicilieerde heeft ook recht op 30 m³ drinkwater tegen basistarief. Voor alle drinkwater verbruik boven (aantal gedomicilieerden) *30 m³, betaal je het comforttarief, dit is 2x het basistarief.

Voor de tarieven leidingwater wordt er een verschil gemaakt tussen kleinverbruiker en grootverbruiker (niet-huishoudelijke klanten).  Het is het meest interessant om het bedrijf als grootverbruiker te erkennen bij de leidingwaterleverancier. De prijs is afhankelijk van de gemeente en de watermaatschappij, de tarieven kun je hieronder terugvinden:

• De Watergroep.be - tarieven drinkwater
• Pidpa.be - je gemeente
• Farys. - watertarieven.

Hoe weet ik op welke waterlopen een captatieverbod gevestigd is?

Dit kun je raadplegen via de kaart van de Vlaamse Milieumaatschappij.

Waarom een permanent onttrekkingsverbod op sommige waterlopen?

Op ecologisch zeer kwetsbare waterlopen geldt een permanent ontrekkingsverbod. Om ecologisch zeer kwetsbare waterlopen te beschermen hebben verschillende provinciegouverneurs enkele permanente onttrekkingsverboden ingesteld. Ook in Limburg zullen er geen onttrekkingen meer mogen plaatsvinden in waterlopen met een hoge ecologische waarde om onder meer de ecologische doelstellingen te kunnen realiseren voor zeldzame en zeer kwetsbare vissoorten.

In een aantal specifieke situaties zijn onttrekkingen daar bij uitzondering toch toegelaten: 

• Onttrekkingen met weidepompen voor drenking van vee in weides. Weidepompen omvatten zowel mechanische weidepompen als weidepompen op zonne- of windenergie; 
• Onttrekkingen door hulpdiensten in geval van nood wanneer er geen alternatief voorhanden is; 
• Door de bevoegde waterloopbeheerder gemachtigde onttrekkingen via een gravitaire overloop met vaste hoogte die ervoor zorgt dat er enkel een onttrekking gebeurt wanneer een minimale hoogte van de waterkolom van 30 cm verzekerd wordt. 

Wanneer is een melding verplicht, wanneer een vergunning bij captatie?

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen bevaarbare en onbevaarbare waterlopen.

Om water uit kanalen of rivieren te mogen gebruiken (capteren) is een vergunning nodig vanaf 500 m³ water per jaar. Voor watercaptaties van minder dan 500 m³ per jaar is enkel een melding nodig.

Meer informatie: Vlaamse Waterweg nv - watercaptatie

Wie water wil onttrekken uit een onbevaarbare waterloop of publieke gracht moet dit melden aan de waterloopbeheerder via een nieuw e-loket Wateronttrekkingen. In het geval van een permanente installatie voor onttrekking moet een machtiging aangevraagd worden. In beide gevallen wordt een debietmetingssysteem verplicht.

Er is echter wel een uitzondering. Er hoeft geen melding gemaakt te worden voor de volgende onttrekkingen: 

• weidepompen om dieren te drenken
• vullen van spuittoestellen om gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken, op voorwaarde dat de gebruiker van de toestellen dusdanig te werk gaat dat er geen risico op puntverontreiniging is
• vullen van een water- of aalton van maximaal 10 m³
• zonnepompen voor weidevogels en de pompen voor veedrinkpoelen.