Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed

Op zoek naar informatie of documentatie over onroerend erfgoed in Limburg? Het PCCE kan jou helpen!

Het PCCE verzamelt interessant informatie- en documentatiemateriaal over het Limburgs erfgoed in een "levend archief". De focus ligt op bouwkundig erfgoed en daaraan verbonden roerend erfgoed, maar ook landschap, archeologie en ruimtelijke ordening komen aan bod.

In de bibliotheek van het PCCE vind je allerlei publicaties over (Limburgs) onroerend erfgoed. Je kunt in de catalogus zoeken welke titels beschikbaar zijn. 

Daarnaast bewaart het PCCE ook beeldmateriaal van alle aspecten van het Limburgse erfgoed. Ruw geschat bestaat deze databank uit ongeveer 50.000 dia's, 30.000 foto's en een 300-tal plannen en tekeningen. De databank bevat ook filmmateriaal, hoofdzakelijk over tradities (zoals communies, huwelijken, …), volksfeesten (zoals de Virga Jessefeesten) en de Limburgse mijnen.

Het levend archief, de bibliotheek en de beelddatabank kun je raadplegen op afspraak. Maak daarvoor een afspraak met Peter Bloemen.

Bij de Publicaties - Erfgoed vind je onze eigen publicaties terug, samen met de link naar het bestelformulier om ze te bestellen.

Verder kun je

Lijst met de persberichten

In 1892 maakte Rik een meerdaagse fietstocht door heel Limburg. Het uitgebreide verslag over de eerste ronde van Limburg dat hij daarover schreef, publiceerde hij in 1893 als En Campine, onder het pseudoniem Rik L’All. De lovende reacties op En Campine vestigden zijn naam in de bloeiende Belgische fietserswereld. Zijn reisverslag werd zelfs opgepikt door de Franse sportkrant Le Vélo, dé internationale referentie in de fiets- en wielerwereld van die tijd, die het in feuilletonvorm 20 dagen op de cover publiceerde. Van 26 februari tot 17 maart 1894 leest een internationaal publiek over de pracht en praal van fietsen in Limburg, maar ook over het erfgoed, de landschappen en de mensen die hij ontmoet.

Wanneer je de tekst van Rik confronteert met het hedendaagse landschap, krijg je ook een goed beeld van de socio-economische ontwikkeling die onze provincie sindsdien doormaakte.

Fietsparadijs Limburg

De erfenis van Rik? Die is misschien groter dan we denken. Heeft Riks ronde door Limburg Géo Lefèvre mee geïnspireerd bij het bedenken van de Tour de France in 1902? We zullen het nooit weten maar het is wel een prikkelende gedachte.

Wat we wél weten is, is dat meer dan honderd jaar na zijn trip, Riks reisverslag En Campine een helder, en soms ook verdwenen, beeld van de mooie en minder mooie kanten van Limburg aan het eind van de 19de eeuw schetst. Met aandacht voor de landschappen, het onroerend erfgoed en de mensen.

Rik leert ons drie zaken: cultuurlandschappen veranderen en erfgoed en persoonlijke verhalen hierover doen regio’s voortleven. Maar vooral: verwondering ligt vaak gewoon om de hoek. Deze drie elementen neemt het Rik-project mee. 

Rik is een pionier, een onbewuste held. Zijn fietsidee blijft voortleven, zowel in de koers als in het fietstoerisme, zonder dat hij hier ooit naar streefde. Daarom zeggen we graag "merci" aan de man die het fietsen in Limburg op de kaart zette en misschien ver daarbuiten. In een van zijn verslagen roemt hij Limburg zelfs als "een paradijs voor fietsers". Waar hebben we dat nog gehoord? Merci, Rik!.

Interactief platform

De website www.mercirik.be wordt de draaischijf van het hele project. Op een interactieve kaartmodule zie je de route die Rik al fietsend aflegde, maar zie je ook wat hij gemist heeft. Welke gemeenten bezocht hij tijdens zijn meerdaagse fietstocht en welke niet? Ook het volledige reisverslag, info over fietsen en wielrennen in de 19de eeuw krijgt een plaats op de website.

We roepen iedereen op om foto’s samen met een persoonlijk verhaal in te sturen van onbekende, onontdekte en niet evidente plaatsen in Limburg waar Rik had moeten passeren. Dat is een heel persoonlijke insteek, die betrokkenheid creëert, gemeenschapsversterkend werkt en toont hoe mensen vroeger en nu naar erfgoed kijken. Via participatie krijgen de Limburgers de kans om hun verhalen en erfgoedplekken te delen. Via nieuwe Rik-routes kunnen fietsers op termijn kennismaken met die unieke plekken. Op die manier kunnen we op termijn een extra laag aan ons eigen fietsroutenetwerk toevoegen, m.n. plekken versterkt met persoonlijke verhalen die de Limburgers zèlf de moeite waard vinden om even bij stil te staan.

In een tweede fase zullen we meerdere nieuwe Rik-routes lanceren, zodat fietsers kennis kunnen maken met de unieke plekken. We willen de Limburgers onderling verbinden via de verhalen, maar we delen ze ook met toeristen en bezoekers.

Deze routes kun je verkennen nalezen in een atypisch Rik-routeboek.

Publicaties

Tot slot bieden we nog een historische publicatie rond “En Campine”, een voorstelling en een educatief pakket aan.

Ken je zelf een relict of een overblijfsel, uit WO II? Heb je een origineel verhaal over dit relict? Prik het dan op de kaart of op één van de vele luchtfoto’s. Voeg vervolgens je eigen verhaal, foto’s en filmpjes toe op het platform. Deel je informatie met alle Limburgers. Of struin door de vondsten van anderen en herontdek wat al die tijd onder de radar bleef. 

Platform "Onder de radar"

Wil jij het platform ontdekken? Wel, surf naar www.onderderadar.be en zoek tussen de Duitse en Amerikaanse luchtfoto's via "Kaart".

Partners

Onze partners in dit project zijn: de Universiteit Gent, IOED Kempen en Maasland, IOED de Merode, IOED Lage Kempen, IOED Bosland, IOED Haspengouw West, IOED Oost-Haspengouw en Voeren, Erfgoedcel Haspengouw, Erfgoedcel Mijn-Erfgoed, Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem, Agentschap Onroerend Erfgoed, Monumentenwacht Vlaanderen, Liberation Garden, Monumentenwacht Limburg en Medea.

Het Sint-Agnesbegijnhof is zonder twijfel één van de drukst bezochte plekjes van Sint-Truiden. Sinds 1998 is het erkend als Werelderfgoed door de Unesco.

In de Begijnhofkerk vind je een schitterende reeks muurschilderingen van het begin van de 14de tot het einde van de 16de eeuw. Het barokorgel in deze kerk is het oudste homogeen bewaarde én bespeelbare orgel van het land (Hoei, 1644-1646).

Meer info over het Begijnhof en de Begijnhofkerk van Sint-Truiden vind je in de brochure "Hof van Sint-Agnes Sint-Truiden" (2,50 euro). Een uitgebreide geschiedenis kun je terugvinden het  vind je in het boek "In zuiverheid leven. Hetsint-Agnesbegijnhof van Sint-Truiden" (35,00 euro). Deze publicaties zijn verkrijgbaar in de Begijnhofkerk of bij het PCCE.

Behoud en beheer

Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed (PCCE) staat in voor het behoud en beheer van de Begijnhofkerk. Wil je zelf een concert, expo of ander evenement organiseren in de Begijnhofkerk, Neem contact op met Kes Philipsen (kes.philipsen@limburg.be - 011 23 75 83) voor meer informatie.

De toeristische openstelling van de Begijnhofkerk is in handen van de stad Sint-Truiden. Heb je vragen over je bezoek aan de Begijnhofkerk? Neem contact op met Toerisme Sint-Truiden via tel. 011 70 18 18 of stuur een e-mail naar info.toerisme@sint-Truiden.be.

Digitale ontsluiting

Heb je altijd al eens de Begijnhofkerk van Sint-Truiden willen bezoeken, maar de kans nog niet gehad? Vanaf nu is het interieur van de kerk ook digitaal toegankelijk. Via een 3D opname werd het interieur van de kerk in hoge resolutie op vier niveaus vastgelegd. Zo kun je ook plekjes in de kerk ontdekken die normaal niet toegankelijk zijn voor het publiek.

Ga naar de 3D showcase - instructies bij het navigeren op het platform

• Je kunt op de overloop boven de spitsboog staan om het eikenhouten tongewelf (ca. 1507-1510) van dichtbij te bewonderen.
  → Klik op niveau 4 in de werkbalk linksonder, of ga via de houten wenteltrap aan het koor, en krijg een beeld vanuit het hoogste punt in de kerk (ca. 9 m hoog).
• Je kunt ook het oudste in zijn geheel bewaarde en bespeelbare orgel van België van dichtbij bewonderen zoals nooit tevoren.
  → Beweeg tot aan de trap en klik op de treden.
• Zelfs de muurschilderingen zijn tot op 8 m hoog in detail te bezichtigen.
  → Klik op de bovenkant van de pijlers.

Openingsuren

Van 1 april tot 31 oktober 2023:

• maandag: gesloten
• van dinsdag t.e.m. vrijdag: 10.00 - 17.00 u.
• zaterdag, zon- en feestdagen: 13.00 tot 17.00 u.

Toegang: gratis, tenzij anders meegedeeld

Naar aanleiding van 70 jaar Italiaanse migratie naar België lanceerden het PCCE en Ief Gilis in 2016 een oproep. De brieven van Belgen aan Italianen die dat opleverde, ging Ief Gilis aka Ief Postino persoonlijk afleveren bij hun bestemmeling in Italië met zijn Ape, een typische Italiaanse gemotoriseerde driewieler.

Over de verhalen bij de brieven en de reis van meer dan 7.000 km doorheen Italië werd een reeks van 32 afleveringen uitgezonden in "Iedereen Beroemd" op één (VRT) in het najaar van 2016. Bij zijn terugkomst in België vond een groot volksfeest plaats met de briefschrijvers en -ontvangers, vrienden, sympathisanten, … 
De opbrengst van dit volksfeest ging naar de slachtoffers van de aardbeving in Norcia (Midden-Italië), die Ief meemaakte tijdens zijn tocht door Italië.

In 2017 vertaalde Ief Postino de verhalen naar een theatervoorstelling en werden de brieven gebundeld in een boek.

Op www.iefpostino.be vind je de data en locaties waar je de voorstelling nog kunt bekijken.

Op 22 juni 2018 werd "Ief Postino" bekroond met de Europese prijs voor Cultureel Erfgoed - Europa Nostra Award. Het project bemachtigde ook een plaats op de shortlist voor de Heritage in Motion Awards 2018.

"Post!", een voorstelling over brieven, over verhalen en over trage communicatie

In "Post!" kwam Ief Postino niet alleen vertellen over ontmoetingen met de briefschrijvers en -ontvangers. Hij stond met zijn publiek ook graag stil bij hoe we vandaag communiceren. 
Ief stak heel veel tijd en moeite om de post te bezorgen, maar waarom niet gewoon met een simpele druk op je toetsenbord een bericht versturen? Gemiddeld kijken we om de 6 minuten op onze smartphone, terwijl we vroeger maar één keer per dag in de brievenbus keken of we post hadden ontvangen.

De voorstelling trok vanaf oktober 2017 door het land. Voor de eerste 26 Limburgse scholen en socio-culturele verenigingen die de voorstelling boekten, voorzag de provincie Limburg een financiële tussenkomst.

De voorstelling "Post!" was een coproductie van De Wenkbrauwerij en PCCE - provincie Limburg èn ze is nog steeds te boeken via De Wenkbrauwerij.

Verhalen van de briefschrijvers uitgediept en gebundeld in een boek

Bij de première van "Post!" op 19 oktober 2017 stelde Ief Gilis ook het boek voor waarin hij het hele project, uitvoerig gedocumenteerd met beeldmateriaal, bundelde. Het boek gaat dieper in op de verhalen, geeft de lezer meer achtergrond over de briefschrijvers en ontvangers en bevat bijvoorbeeld ook enkele authentieke recepten.

Het boek "Postino" is helaas uitverkocht.

In het boek "Emma en Otis vinden een muntje" laten Emma en Otis Limburgse kleuters op een laagdrempelige wijze kennis maken met een voor hen onbekend thema: archeologie. 
In het boek zijn Emma en Otis samen met hun hondje Botje op wandel. Al snel ontdekt Botje een bijzondere munt in het zand. Het boek neemt de Limburgse kleuters mee op avontuur. Onderweg laat kinderboekenauteur Liesbet Slegers de lezertjes op een speelse manier kennismaken met archeologie via acht opdrachten.

De juniorarcheologen uit het prentenboek "Emma en Otis vinden een muntje" van Liesbet Slegers kwamen in 2023 in de vorm van een opdrachtenposter, twee gezelschapsspelen en een theatervoorstelling!

Elke Limburgse kleuterklas en bibliotheek ontving dit pakket in de loop van april – mei 2023.

In de klas kunnen leerkrachten samen met de kleuters op een laagdrempelige manier werken met de opdrachtenposter om:

• het boek "Emma en Otis vinden een muntje" te lezen
• de klas te versieren in het thema van archeologie
• één of meerdere opdrachten uit het boek uit te voeren en archeologie toegankelijk te maken via onze twee "Emma en Otis-gezelschapsspelen"
• de kleuters op het einde van een themaweek te belonen met een echt diploma "Junior archeoloog".

Het boek "Emma en Otis vinden een muntje"

Elke Limburgse kleuterklas kreeg een exemplaar cadeau van het provinciebestuur. 1.750 boeken werden zo in de verschillende scholen geleverd. Ook in alle Limburgse bibliotheken vind je enkele boeken.

Maar wil je zelf een exemplaar van het boek bemachtigen? Neem dan met de kinderen deel aan de gratis "Emma en Otis zoektocht" die tijdens het toeristische seizoen in Tongeren uitgestippeld staat.
Ga naar Toerisme Tongeren (Via Julianus 2, 3700 Tongeren) of naar één van de andere deelnemende gemeenten en vraag de "junior archeoloogkit" om de zoektocht te starten.
Op het einde wacht de kinderen een diploma van junior archeoloog en het boek als cadeau.

Emma en Otis-voorstelling in de school

Onze producten lenen zich om elk moment van het schooljaar te gebruiken. Daarnaast trok de Emma en Otis-voorstelling van eind mei 2023 tot november 2024 op aanvraag van school tot school! Het provinciebestuur nam hierbij een deel van de uitkoopsom op zich.

Praktisch

Concreet haal je voor slechts 200,00 euro de unieke voorstelling naar je school. Provincie Limburg neemt het resterend deel van 595,00 euro op zich. Informeer rechtstreeks bij het gezelschap De Wenkbrauwerij achter beschikbare data: www.dewenkbrauwerij.be - info@dewenkbrauwerij.be -  tel. 0495 54 00 94.

Voor alle andere vragen of bijbestellingen voor het kinderboek "Emma en Otis vinden een muntje": archeologiedagen@limburg.be of tel. 0485 52 71 49.

Jij, samen met jongeren uit je buurt en samen met de provincie Limburg kunnen jouw lokaal erfgoed bewaren voor de volgende generaties. Jong redt Oud geeft jouw erfgoed een toekomst in alle gemeenten van Limburg.

Ga aan de slag met jongeren uit je buurt en betrek hen bij het lokale erfgoed, zodat zij ambassadeurs worden, het erfgoed bewaren, ontsluiten, opknappen, …

Wat is lokaal erfgoed? Een kapelletje, een windmolen, een kerkhof, een vakwerkhoeve, kleine landschapselementen, een historisch park, … Al het onroerende erfgoed dus.

Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed (PCCE) ondersteunt je inhoudelijk en financieel. Het PCCE brengt je ook in contact met experts en mogelijke partnerorganisaties.

Meer info: www.jongredtoud.be - projectsubsidie

Wil je jezelf en je klas graag onderdompelen in de rijke geschiedenis van Limburg? Welkom bij "Limburg in 9 vragen"!

Negen eigenzinnige, creatieve vragen leveren stuk voor stuk verrassende antwoorden en inspirerende verhalen op. Ze laten het verleden spreken en tonen aan hoe gisteren, vandaag en morgen elkaar in de staart bijten.

Hoe kwam de eerste perenboom in Limburg terecht? Waarom telt de provincie zoveel supporters van Standard Luik? Hoe komt het dat zoveel Limburgers Duits begrijpen? En waarom ligt het grootste militaire domein van Vlaanderen hier?

Dankzij die en andere boeiende vragen ontdek je ook welke invloed Limburg op New York, Mexico én de Zuidpool had en leg je de link tussen landschap en mens, steenkool en kankerbestrijding, Limburg en Congo.

Meer info: www.limburgin9vragen.be