Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed

In 1892 maakte Rik een meerdaagse fietstocht door heel Limburg. Het uitgebreide verslag over de eerste ronde van Limburg dat hij daarover schreef, publiceerde hij in 1893 als En Campine, onder het pseudoniem Rik L’All. De lovende reacties op En Campine vestigden zijn naam in de bloeiende Belgische fietserswereld. Zijn reisverslag werd zelfs opgepikt door de Franse sportkrant Le Vélo, dé internationale referentie in de fiets- en wielerwereld van die tijd, die het in feuilletonvorm 20 dagen op de cover publiceerde. Van 26 februari tot 17 maart 1894 leest een internationaal publiek over de pracht en praal van fietsen in Limburg, maar ook over het erfgoed, de landschappen en de mensen die hij ontmoet.

Wanneer je de tekst van Rik confronteert met het hedendaagse landschap, krijg je ook een goed beeld van de socio-economische ontwikkeling die onze provincie sindsdien doormaakte.

Fietsparadijs Limburg

De erfenis van Rik? Die is misschien groter dan we denken. Heeft Riks ronde door Limburg Géo Lefèvre mee geïnspireerd bij het bedenken van de Tour de France in 1902? We zullen het nooit weten maar het is wel een prikkelende gedachte.

Wat we wél weten is, is dat meer dan honderd jaar na zijn trip, Riks reisverslag En Campine een helder, en soms ook verdwenen, beeld van de mooie en minder mooie kanten van Limburg aan het eind van de 19de eeuw schetst. Met aandacht voor de landschappen, het onroerend erfgoed en de mensen.

Rik leert ons drie zaken: cultuurlandschappen veranderen en erfgoed en persoonlijke verhalen hierover doen regio’s voortleven. Maar vooral: verwondering ligt vaak gewoon om de hoek. Deze drie elementen neemt het Rik-project mee. 

Rik is een pionier, een onbewuste held. Zijn fietsidee blijft voortleven, zowel in de koers als in het fietstoerisme, zonder dat hij hier ooit naar streefde. Daarom zeggen we graag "merci" aan de man die het fietsen in Limburg op de kaart zette en misschien ver daarbuiten. In een van zijn verslagen roemt hij Limburg zelfs als "een paradijs voor fietsers". Waar hebben we dat nog gehoord? Merci, Rik!.

Interactief platform

De website www.mercirik.be wordt de draaischijf van het hele project. Op een interactieve kaartmodule zie je de route die Rik al fietsend aflegde, maar zie je ook wat hij gemist heeft. Welke gemeenten bezocht hij tijdens zijn meerdaagse fietstocht en welke niet? Ook het volledige reisverslag, info over fietsen en wielrennen in de 19de eeuw krijgt een plaats op de website.

We roepen iedereen op om foto’s samen met een persoonlijk verhaal in te sturen van onbekende, onontdekte en niet evidente plaatsen in Limburg waar Rik had moeten passeren. Dat is een heel persoonlijke insteek, die betrokkenheid creëert, gemeenschapsversterkend werkt en toont hoe mensen vroeger en nu naar erfgoed kijken. Via participatie krijgen de Limburgers de kans om hun verhalen en erfgoedplekken te delen. Via nieuwe Rik-routes kunnen fietsers op termijn kennismaken met die unieke plekken. Op die manier kunnen we op termijn een extra laag aan ons eigen fietsroutenetwerk toevoegen, m.n. plekken versterkt met persoonlijke verhalen die de Limburgers zèlf de moeite waard vinden om even bij stil te staan.

In een tweede fase zullen we meerdere nieuwe Rik-routes lanceren, zodat fietsers kennis kunnen maken met de unieke plekken. We willen de Limburgers onderling verbinden via de verhalen, maar we delen ze ook met toeristen en bezoekers.

Deze routes kun je verkennen nalezen in een atypisch Rik-routeboek.

Publicaties

Tot slot bieden we nog een historische publicatie rond “En Campine”, een voorstelling en een educatief pakket aan.

Ken je zelf een relict of een overblijfsel, uit WO II? Heb je een origineel verhaal over dit relict? Prik het dan op de kaart of op één van de vele luchtfoto’s. Voeg vervolgens je eigen verhaal, foto’s en filmpjes toe op het platform. Deel je informatie met alle Limburgers. Of struin door de vondsten van anderen en herontdek wat al die tijd onder de radar bleef. 

Platform "Onder de radar"

Wil jij het platform ontdekken? Wel, surf naar www.onderderadar.be en zoek tussen de Duitse en Amerikaanse luchtfoto's via "Kaart".

Partners

Onze partners in dit project zijn: de Universiteit Gent, IOED Kempen en Maasland, IOED de Merode, IOED Lage Kempen, IOED Bosland, IOED Haspengouw West, IOED Oost-Haspengouw en Voeren, Erfgoedcel Haspengouw, Erfgoedcel Mijn-Erfgoed, Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem, Agentschap Onroerend Erfgoed, Monumentenwacht Vlaanderen, Liberation Garden, Monumentenwacht Limburg en Medea.

Naar aanleiding van 70 jaar Italiaanse migratie naar België lanceerden het PCCE en Ief Gilis in 2016 een oproep. De brieven van Belgen aan Italianen die dat opleverde, ging Ief Gilis aka Ief Postino persoonlijk afleveren bij hun bestemmeling in Italië met zijn Ape, een typische Italiaanse gemotoriseerde driewieler.

Over de verhalen bij de brieven en de reis van meer dan 7.000 km doorheen Italië werd een reeks van 32 afleveringen uitgezonden in "Iedereen Beroemd" op één (VRT) in het najaar van 2016. Bij zijn terugkomst in België vond een groot volksfeest plaats met de briefschrijvers en -ontvangers, vrienden, sympathisanten, … 
De opbrengst van dit volksfeest ging naar de slachtoffers van de aardbeving in Norcia (Midden-Italië), die Ief meemaakte tijdens zijn tocht door Italië.

In 2017 vertaalde Ief Postino de verhalen naar een theatervoorstelling en werden de brieven gebundeld in een boek.

Op www.iefpostino.be vind je de data en locaties waar je de voorstelling nog kunt bekijken.

Op 22 juni 2018 werd "Ief Postino" bekroond met de Europese prijs voor Cultureel Erfgoed - Europa Nostra Award. Het project bemachtigde ook een plaats op de shortlist voor de Heritage in Motion Awards 2018.

"Post!", een voorstelling over brieven, over verhalen en over trage communicatie

In "Post!" kwam Ief Postino niet alleen vertellen over ontmoetingen met de briefschrijvers en -ontvangers. Hij stond met zijn publiek ook graag stil bij hoe we vandaag communiceren. 
Ief stak heel veel tijd en moeite om de post te bezorgen, maar waarom niet gewoon met een simpele druk op je toetsenbord een bericht versturen? Gemiddeld kijken we om de 6 minuten op onze smartphone, terwijl we vroeger maar één keer per dag in de brievenbus keken of we post hadden ontvangen.

De voorstelling trok vanaf oktober 2017 door het land. Voor de eerste 26 Limburgse scholen en socio-culturele verenigingen die de voorstelling boekten, voorzag de provincie Limburg een financiële tussenkomst.

De voorstelling "Post!" was een coproductie van De Wenkbrauwerij en PCCE - Provincie Limburg. 

Verhalen van de briefschrijvers uitgediept en gebundeld in een boek

Bij de première van "Post!" op 19 oktober 2017 stelde Ief Gilis ook het boek voor waarin hij het hele project, uitvoerig gedocumenteerd met beeldmateriaal, bundelde. Het boek gaat dieper in op de verhalen, geeft de lezer meer achtergrond over de briefschrijvers en ontvangers en bevat bijvoorbeeld ook enkele authentieke recepten.

Het boek "Postino" is helaas uitverkocht.