Erosie

Hevige onweersbuien kunnen op landbouwpercelen modderstromen veroorzaken die terechtkomen in bebouwd gebied of in waterlopen. De bodemdeeltjes die daarbij loskomen en zich verplaatsen wordt “erosie” genoemd.

In Limburg komt erosie regelmatig voor in de Haspengouwse gemeenten met hun heuvelachtig landschap en lemige gronden. Het water infiltreert daardoor minder goed in de bodem, stroomt sneller af en dat bevordert de erosie. De grond van de hoger gelegen landbouwpercelen stroomt af naar wegen en woonwijken. Deze modderstromen veroorzaken ook dichtslibbing van riolen en waterlopen. Samen met de weggespoelde grond (erosiemateriaal) komen bovendien vervuilende stoffen in de waterlopen terecht, met negatieve gevolgen voor de waterbodems en oppervlaktewaterkwaliteit in waterlopen.

De erosiegevoeligheid van de landbouwpercelen in Vlaanderen kun je raadplegen op de potentiële bodemerosiekaart van Geopunt. Via een computermodellering wordt jaarlijks voor elk landbouwperceel berekend hoeveel bodemerosie er wordt verwacht. De werkelijke erosie is afhankelijk van de weersomstandigheden, de teelt, het gebruik van groenbedekkers, het bodembeheer, ... en kan sterk variëren van jaar tot jaar.

De erosiegevoeligheid wordt weergegeven aan de hand van klasses, namelijk van zeer hoog erosiegevoelig (paars) over laag erosiegevoelig (geel) tot verwaarloosbaar erosiegevoelig (donder groen).

Er zijn verschillende mogelijkheden om (de gevolgen van) bodemerosie te vermijden.

Enerzijds zijn er brongerichte maatregelen die ervoor zorgen dat de bodem beter bestand wordt tegen erosie en bodemdeeltjes minder gemakkelijk loskomen. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de bodemstructuur verbetert zodat het regenwater beter kan infiltreren en dus minder afspoelt. Voorbeelden hiervan zijn niet-kerende bodembewerking, directe inzaai, groenbedekkers in de winter, organische bemesting zoals stalmest of compost toedienen.

Anderzijds voorkomen symptoomgerichte maatregelen de negatieve gevolgen van bodemerosie. Deze maatregelen zullen het afstromend water en modder geleiden, opvangen of vertraagd afvoeren. De voornaamste maatregelen zijn grasstroken, plantaardige dammen, aarden dammen en bufferbekkens.

De meeste Haspengouwse gemeenten hebben een erosiebestrijdingsplan. Dat beschrijft de prioritaire knelpunten en bepaalt een mix van maatregelen om de erosieproblemen in deze knelpunten op te lossen. Omdat de meeste maatregelen afhankelijk zijn van de vrijwillige medewerking van landbouwers, is de uitvoering (door de gemeenten) van het erosiebestrijdingsplan niet bindend. De gemeenten krijgen voor het opstellen en uitvoeren van dit plan een subsidie van de Vlaamse Overheid.

Benieuwd naar welke maatregelen in jouw gemeente voorgesteld worden? Dan kun je het gemeentelijke erosiebestrijdingsplan raadplegen via Geopunt. Zoom hiervoor ver genoeg in op jouw straat via de zoek-balk bovenaan.

Samenwerking biedt de beste oplossingen voor erosieproblemen. Daarom richtte de provincie Limburg, samen met de watering van Sint-Truiden, het Provinciaal Steunpunt Land & Water op. De meeste Limburgse (erosiegevoelige) gemeenten maken hier gebruik van.

De erosiecoördinator begeleidt en ondersteunt de gemeente bij de uitvoering van het gemeentelijk erosiebestrijdingsplan. De erosiecoördinator gaat op terrein tijdens hevige onweders om knelpunten vast te stellen, onderhandelt met landbouwers en grondeigenaars en bereidt de subsidieaanvragen voor.

Heb je zelf op jouw percelen een probleem met afstromend water en modder? De erosiecoördinator geeft graag advies voor jouw specifieke situatie.

Kortom, de erosiecoördinator van het Provinciaal Steunpunt Land & Water:

• informeert en sensibiliseert over de erosieproblematiek
• is beschikbaar als aanspreekpunt voor alle betrokkenen
• werkt erosiemaatregelen uit
• bereidt subsidieaanvragen voor voor erosiebestrijdingswerken
• volgt goedgekeurde subsidies op
• verwijst door naar de juiste personen en diensten voor maatregelen die niet via het Erosiebesluit worden gesubsidieerd.