Cybercriminaliteitspreventie

Cybercrime, een groeiend fenomeen in onze sterk gedigitaliseerde samenleving, omvat een breed scala aan criminele activiteiten die gebruikmaken van technologie en het internet als voornaamste middel.

In een wereld die steeds meer gedigitaliseerd raakt, is het van cruciaal belang om bewust om te gaan met online beveiliging. Hier zijn enkele belangrijke tips die je kunnen helpen om je digitale veiligheid te waarborgen.

Belangrijkste tips

1. Gebruik een sterk wachtwoord!
   Vorm geen logische combinaties zoals opeenvolgende cijfers of geboortedatums.
   Kies voor een mix van kleine en grote letters, cijfers én symbolen.
2. Werk met verschillende wachtwoorden!
   Als je ze niet kunt onthouden, maak dan gebruik van een wachtwoordenkluis.
   Schrijf de wachtwoorden nooit op.
3. Wijzig steeds het basiswachtwoord van slimme (huishoud)toestellen.
4. Installeer een antivirussoftware op je computer.
5. Laat je computer nooit onbeheerd achter.
6. Doe geen belangrijke verrichtingen (bijvoorbeeld bankoverschrijvingen) via openbare netwerken en gratis Wi-Fi.
7. Let op voor Phising
   Klink nooit zomaar op een verdachte link in een e-mail of sms.
   Check steeds het mailadres en bericht van de afzender op lange en vreemde combinaties of schrijffouten.
8. Whaling
   Schrijf nooit geld over zonder de persoon in kwestie eerst gesproken te hebben.
9. Installeer de App Safeonweb
   Je ontvangt informatie over nieuwe oplichtingstechnieken en leert verdachte berichten te herkennen.
10. Gebruik je gezond verstand!
    Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het dit meestal ook!

Naar overzicht

Phishing

Phishing is online oplichting door valse e-mails, websites of berichten. Cybercriminelen lokken je naar een valse website die een kopie is van de echte website om inloggegevens, wachtwoord of bankgegevens te stelen.

Herken jij verdachte berichten op tijd? Doe de test op Phishingtest (safeonweb.be).

Tips om valse berichten te herkennen

(Bron: Safeonweb)

1. Onverwacht?
   Je ontvangt zonder reden een e-mail, bericht, sms of telefoontje van de afzender. Je kocht niets, had lang geen contact, enzovoort.
2. Dringend?
   Stel jezelf de vraag of die "eerste aanmaning tot betaling" wel correct is. Ken je die "zogenaamde vriend of familielid in nood" wel?
3. Ken je de afzender?
   Controleer het e-mailadres op spellingsfouten. Let wel, een legitiem mailadres is nog steeds geen garantie!
4. Vreemde vraag?
   Een officiële instantie zal je nooit via e-mail, sms of telefoon vragen om je wachtwoord, bankgegevens of persoonlijke gegevens.
5. Naar waar leidt de link waar je op moet klikken?
   Zweef met de muis over de link zonder erop te klikken. Controleer of de domeinnaam (het woord vóór .be, .com, .eu, .org, ...) en voor de allereerste slash ("/") wel echt de naam van de organisatie is.
   
   Voorbeeld
   Bij de link www.safeonweb.be/tips is het domein safeonweb.
   Bij de link www.safeonweb.tips.be/safeonweb is "tips" het domein en word je naar een andere website geleid.
   Installeer de Safeonweb extensie in je browser. Deze zal je waarschuwen als je een onveilige website bezoekt en wanneer het gevaarlijk is om je gegevens in te voeren. 
6. QR-code in het bericht?
   Als er een QR-code wordt getoond, controleer dan goed naar welke website die doorverwijst. Als je de code scant, krijg je de URL te zien. Controleer de domeinnaam zoals in punt 5 toegelicht.
7. Persoonlijke aanspreking?
   Berichten met vage aanspreektitels of je e-mailadres als aanspreking vertrouw je best niet.
8. Taalfouten?
   Taalfouten of een vreemde taal kunnen wijzen op een verdacht bericht.
9. Bericht in spam folder?
   Wees extra voorzichtig met berichten die in je spam of junk folder terecht komen.
10. Probeert iemand je nieuwsgierig te maken?
    Laat je niet vangen door berichten die een link bevatten met melding "Kijk wat ik over jou las ..." of "Ben jij dit op deze foto?".
11. Wordt er gevraagd om een betaling uit te voeren?
    Wees altijd voorzichtig als er gevraagd wordt om een betaling uit te voeren. Kijk na of het rekeningnummer waarnaar je moet overschrijven hetzelfde nummer is als je gewoonlijk gebruikt om die organisatie of persoon te betalen. Vaak worden in phishingmails buitenlandse rekeningnummers vermeld of wordt gevraagd om betalingen te dien via een cryptowallet.
    Twijfel je over een betaling?
    Informeer eerst bij je bank of bij de instelling die de betaling vraagt. Doe dit laatste niet via de contactgegevens in de e-mail, maar ga rechtstreeks naar de website van de organisatie zelf.
12. Valse win- en weggeefacties op social media
    • Valse winactie
      Wie kans wil maken op een prijs moet het bericht van de winactie liken of een reactie plaatsen onder het bericht. Cybercriminelen contacteren vervolgens iedereen die dit doet via Facebook Messenger, de chatfunctie van het sociale mediaplatform.
    • Valse weggeefactie
      Slachtoffers nemen zelf contact op met de oplichter. Via de chatfunctie sturen cybercriminelen vervolgens een link naar een valse website die zij beheren en waar ze de bankgegevens en -codes ontfutselen. Slachtoffers geven soms zelf hun bankgegevens door aan oplichters om de prijs te winnen. Of ze betalen transportkosten op de valse website maar geven zo onbewust bankgegevens door. Zodra de cybercriminelen de bankgegevens en -codes van het slachtoffer te pakken hebben, plunderen ze de bankrekening.
    • Rapporteer valse pagina’s aan Facebook
      Klik op "Hulp zoeken", daarna op "Pagina rapporteren" en selecteer "Oplichting en neppagina’s".
    • Rapporteer valse berichten aan Facebook
      Klik op de drie bolletjes rechtsboven het bericht, klik op "Hulp zoeken" of 3Berichten rapporteren" en selecteer "Fraude en oplichting".

Toch op een verdachte link geklikt?

• Vul de velden niet verder in. Breek elke interactie af.
• Geef NOOIT persoonlijke gegevens of codes door.
• Als je een wachtwoord hebt doorgegeven, dat je ook op andere plaatsen gebruikt, verander dit dan onmiddellijk.
• Indien je op een link hebt geklikt die opent in een website waar je bankgegevens moet invoeren, controleer dan eerst of dit de echte website van je bank is. Bij de minste twijfel voer je geen betaling uit.
• Waarschuw je contacten indien je merkt dat er namens jou rare berichten worden verstuurd.

Toch slachtoffer van online oplichting?

1. Doe aangifte bij de politie.
2. Maak een melding op meldpunt.belgie.be.
3. Blokkeer je bankkaarten en neem contact op met je bank of Card Stop op 078 170 170.

Naar overzicht

Whaling

• Whaling is hulpvraagfraude. Je krijgt een bericht van een kind of een bekende die een dringende betaling moet uitvoeren, maar dat zogezegd zelf niet kan doen. Hij of zij vraagt je te helpen en belooft je snel terug te betalen.
• Vaak gaat er een kort gesprekje aan vooraf (Hoi mama, hoe gaat het?) en is de profielfoto "echt" van je kind of vriend. De oplichter gebruikt een luchtige toon om je vertrouwen te wekken. Als je het nummer opbelt, hoor je enkel een onherkenbare stem en krijg je achteraf een bericht om te zeggen dat de persoon nu niet kan bellen.
• Maak nooit geld over tot je je kind, vriend of familielid zelf hebt gesproken.

Naar overzicht

Spoofing

Bij spoofing nemen oplichters een andere identiteit aan om je vertrouwen te winnen. De oplichter doet zich voor als je bank, een overheidsdienst of een andere bekende organisatie.

Twijfel je of het bericht of de oproep echt is? Informeer dan eerst bij je bank of bij de instelling die de betaling vraagt. Doe dit laatste niet via de contactgegevens in de e-mail, maar ga rechtstreeks naar de website van de organisatie zelf.

Naar overzicht

Spamming 

Spam is een verzamelnaam voor ongewenste berichten en reclameboodschappen.

Een overvloed aan spamberichten in je mailbox is vervelend. Daarom geven we je een aantal tips om spammail te verminderen.

1. Vaak moet je een e-mailadres opgeven om lid te worden van een website of forum en om deel te nemen aan wedstrijden. Je kunt hiervoor een ander e-mailadres gebruiken. Zo blijft je belangrijkste mailbox gevrijwaard van spam.
2. Je mailprovider past al een spamfilter toe op je inkomende e-mails.
   Je kunt de instellingen aanpassen en verstrengen. Meer informatie vind je op de website van je mailboxprovider.
3. Installeer een extra spamfilter. Er zijn gratis en betalende spamfilters.
   • Spamfiltering Proximus met NORTON antivirus
   • Telenet anti-spam
   • Mailwasher Free
   • Spamfighter
   • Spamnihilator
4. Je kunt ook zelf een afzender blokkeren via je mailbox.
   • Gmail
   • Outlook
5. Wees zelf geen spammer
   Zet e-mailadressen in Bcc als je een e-mail verstuurt aan een grote groep mensen. Op die manier kan de ontvanger niet zien aan wie de e-mail nog meer is verstuurd en minimaliseer je de kans dat ongewenste berichten verspreid worden.
   Stuur geen kettingbrieven door! Vermijd dat je e-mailadres en dat van je contactpersonen onnodig verder verspreid wordt waardoor je meer spam zal ontvangen.

Naar overzicht

Slimme toestellen

Steeds meer toestellen zijn geconnecteerd, zoals koelkasten, wekkers, wagens, koffieapparaten, verwarming, alarm, speelgoed, enzovoort. Slimme toestellen of geconnecteerde toestellen zijn toestellen uit ons dagelijks leven die verbonden worden met het internet. Het risico bestaat dat deze toestellen de privacy van de gebruiker niet respecteren of dat ze op een of andere manier controle nemen over het netwerk waarin ze geplaatst werden.

Tips

(Bron: Safeonweb)

1. Lees de privacy voorwaarden en pas zo nodig de privacy-instellingen aan.
2. Geef de toestellen enkel toegang tot gegevens die het echt nodig heeft. Bv. je Smartwatch heeft toegang nodig tot je locatiebepaling maar hoeft geen toegang te hebben tot je contactgegevens.
3. Vervang steeds default wachtwoorden door nieuwe sterke wachtwoorden.
4. Beveilig je thuisnetwerk.
5. Voer altijd updates uit van je toestellen zodra je daar een melding over krijgt.
6. Schakel je toestellen uit als je ze niet gebruikt.

Naar overzicht

Veilig online shoppen

(Bron: DNS Belgium)

Tips

1. Gebruik je gezond verstand
   Als een aanbod te mooi is om waar te zijn, dan is het dit waarschijnlijk ook! Heb je een goede ervaring met een bepaalde webshop of ken je mensen die tevreden zijn van een bepaalde webshop, blijf daar dan trouw aan.
2. Controleer het webadres!
   Let op voor valse websites.
   • Check of domeinnaam ook echt de naam van de organisatie is. Dit is het woord voor .be, .eu, .org, ...
   • Controleer de schrijfwijze van de domeinnaam of de webwinkel.
3. Geen slotje = geen aankoop
   • Een goede manier om te controleren of een website veilig is, is zien of de url – dat is wat je intypt in je browser om naar een website te surfen – begint met https:// en niet met http:// Die "s" staat voor "secure" of veilig.
   • Bij een beveiligde website (https) zie je ook een slotje verschijnen waar je de naam van de website intikt. Geef nooit vertrouwelijke gegevens in, zoals je naam en wachtwoord, op een website zonder dat slotje. En zeker en vast niet de gegevens van je kredietkaart!
4. Gebruik sterke wachtwoorden
   • Gebruik overal sterke wachtwoorden. Lees meer over het belang van een goed paswoord.
   • Kies voor elke website of elke account een ander wachtwoord en maak ze voldoende ingewikkeld.
     De regel is: als jij het gemakkelijk kunt onthouden, kunnen criminelen je wachtwoord gemakkelijk kraken.
5. Gebruik betrouwbare draadloze netwerken
   • Gebruik als het kan het mobiele netwerk van je operator.
   • Wees voorzichtig wanneer je buitenshuis verbindt met gratis openbare wifi. Het gebeurt steeds vaker dat je in het station, in winkels, op luchthavens, ... toegang krijgt tot een wifi-netwerk dat publiek toegankelijk is. Dat is handig maar tegelijk kan iedereen er op. De kans bestaat dus dat cybercriminelen via diezelfde internetverbinding jouw activiteiten in de gaten houden.
6. Hou alles up-to-date
   • Zorg dat jouw computer en andere toestellen waarmee je online gaat, en het besturingssysteem ervan altijd up-to-date zijn. Installeer onmiddellijk beveiligingsupdates van de programma’s op je computer en zorg dat je steeds de laatste versie van je antivirusprogramma gebruikt.
   • Gebruik ook altijd een recente browser – dat is het programma waarmee je op het internet surft. O.a. Chrome, Safari en Firefox brengen met de regelmaat van de klok nieuwe versies uit die oude beveiligingsgaten dichten en nieuwe beveiligingsmaatregelen introduceren. 
7. Kies voor winkels met een keurmerk
   • Controleer of je op de website een keurmerk vindt dat aangeeft dat het een veilige webshop is.
     In België is dat bijvoorbeeld BeCommerce, in Nederland Thuiswinkel Waarborg. Dat keurmerk betekent dat officiële instanties garanderen dat de webwinkel veilig is.
   • Daarnaast kun je ook volgende zaken controleren.
     • Een betrouwbare winkel vermeldt duidelijk contactgegevens, fysieke locatie, btw-nummer.
     • Bekijk ook de voorwaarden voor verzending en terugname van bestellingen.
     • Controleer de reputatie van de winkel. Lees beoordelingen van andere klanten op de website of voer de naam van de webwinkel in Google in, om eventuele negatieve commentaren te vinden.

Wat als het toch fout gaat?

• Bewaar alle orderbevestigingen. Wanneer het fout loopt, heb je die gegevens nodig om bijvoorbeeld de zaak door jouw kredietkaartmaatschappij te laten onderzoeken.
• Contacteer de webwinkel en leg je klacht voor. Krijg je niet meteen reactie op je e-mail, neem dan telefonisch contact op - een persoonlijk gesprek helpt altijd.
• Ben je op een valse verkoper gevallen, dien klacht in. Je kunt internetmisbruik melden via Internetmisbruik melden - DNS Belgium.
• Laat ook een commentaar achter op de website van de winkel. Zo kun je andere gebruikers waarschuwen.

Naar overzicht