Tussen 2020 en het referentiejaar 2008 is de uitstoot van broeikasgassen in Limburg met 29 % afgenomen. Positief nieuws dus. Maar er is nog veel meer inspanning nodig om de doelstelling van -40 % in 2030 te halen. Uit de klimaatcijfers blijken enkele hoopgevende evoluties. Zo blijft Limburg het goed doen op het vlak van hernieuwbare energie. Zonne- en windenergie stegen in de periode 2008-2020 met maar liefst een factor 87 en 14. “Daarmee kan Limburg zich terecht de groenste Vlaamse provincie blijven noemen”, zegt gedeputeerde Igor Philtjens, die tijdelijk gedeputeerde Bert Lambrechts, bevoegd voor Klimaat, vervangt.
Waarom provinciale cijfers?
Provincie Limburg zet samen met de Limburgse gemeenten actief in op een ambitieus klimaatbeleid.
De actie “Limburg gaat Klimaatneutraal” werd in 2008 gelanceerd met als belangrijkste doelstelling de CO2-uitstoot drastisch te verminderen.
Daarom laat provincie Limburg sinds 2011 driejaarlijks de evolutie van de uitstoot van broeikasgassen op haar grondgebied in kaart brengen. Studiebureau Sweco stond in voor het verzamelen en analyseren van de data voor de periode 2018 tot 2020.
Omwille van praktische redenen zit er steeds 2 jaar vertraging op de rapportage. Het gaat namelijk om gigantische datasets uit heel diverse sectoren die worden geanalyseerd en verwerkt. ”Bovendien gaan we bewust voor een driejaarlijkse inventarisatie, om kosten te sparen en omdat de jaarlijkse cijfers vaak te kleine verschuivingen vertonen”, aldus gedeputeerde Igor Philtjens.
Ook opvallend: de cijfers die de provincie laat berekenen, gaan breder dan die van het Burgemeestersconvenant voor gemeenten. Die keuze werd destijds bewust gemaakt zegt gedeputeerde Igor Philtjens: “Europa heeft het convenant destijds ontwikkeld op maat van steden en de zaken waar zij bevoegd voor zijn. Als provincie wilden we sinds 2008 al een completer beeld krijgen. Wij nemen daarom ook consequent de uitstoot van de energie-intensieve bedrijven, het spoorverkeer en de binnenvaart op in de metingen.”
Vreugde maar geen euforie
Het rapport toont aan dat we op de goede weg zitten: de uitstoot in onze provincie is tussen 2020 en het referentiejaar 2008 met 29 % afgenomen. We doen het daarmee beter dan in 2017, toen de daling slechts 23 % bedroeg.
Dat is op zich een mooi resultaat, al moeten we de cijfers met de nodige nuancering en voorzichtigheid interpreteren. “Sommige cijfers zijn in 2020 flink gezakt door de impact van de coronamaatregelen. Dat viel het sterkst op in de uitstoot van het verkeer. Tot 2019 steeg die met gemiddeld 0,1 % per jaar om dan in 2020 met meer dan 20 % terug te vallen. Zoiets geeft een vertekend beeld.”
In alle sectoren zijn de broeikasgasemissies sinds 2008 structureel gedaald, behalve die van de transportsector en de niet-energiegerelateerde uitstoot van de landbouw. Hier merken we ook op Vlaams niveau nog een stijging. Het verduurzamen van de transportsector is een complex gegeven.
Hoopgevend is dan weer dat de huishoudens minder bleven uitstoten ondanks de lockdowns en het sterk toegenomen thuiswerk in 2020. Sinds 2008 hebben de Limburgse gezinnen zelfs meer dan 30 % minder uitstoot veroorzaakt. Ook op de landbouw en binnenvaart hadden de lockdowns geen meetbaar effect. De dienstensector volgde eveneens de normale trend, al vermoeden we dat er binnen die sector wel grote verschillen waren. Zo hebben de vele hulpdiensten op volle toeren gedraaid, terwijl bijvoorbeeld de horeca sterk te lijden heeft gehad.
Het rapport geeft overigens aan dat Limburg het goed blijft doen op het vlak van hernieuwbare energie. Zonne- en windenergie stegen in de periode 2008-2020 met maar liefst een factor 87 en 14. “Daarmee kan Limburg zich terecht de groenste Vlaamse provincie blijven noemen”, weet gedeputeerde Igor Philtjens.
Een tandje bijsteken
Al is de conclusie wel dat de strijd allesbehalve is gestreden: wat dit rapport ons vooral leert, is dat er nog erg veel nodig is om de volgende doelen te halen. We legden de lat destijds op 40 % minder uitstoot tegen 2030, en Europa stuurt al enkele jaren aan op + 55 % reductie. Ondanks de vele inspanningen die nu gebeuren om het energieverbruik en onze afhankelijkheid van gas en olie te verminderen, stelt ons dit voor enorme uitdagingen. Ook voor het vergroten van onze weerbaarheid tegen de klimaatopwarming, de zogenaamde klimaatadaptatie – waar dit rapport geen uitspraken over doet – moeten we een stevig tandje bijsteken. Die grote uitdaging schrikt soms af. Maar tegelijkertijd weten we dat de meeste inspanningen die we doen voor het klimaat ons veel zullen opleveren, bijvoorbeeld in de vorm van meer wooncomfort, schonere lucht, lokale werkgelegenheid, een aangenamere leefomgeving en zo meer.
Ook als provincie blijven we ons deel bijdragen. Zo focussen we in het provinciaal klimaatactieplan op het terugdringen van de eigen uitstoot, op maximale ondersteuning van de Limburgse gemeenten bij het realiseren van hun lokale klimaatplannen en het samenwerken met sleutelorganisaties.
Gedeputeerde Igor Philtjens: “We investeren in de renovatie van onze gebouwen, in gebruiksvriendelijke fietsinfrastructuur voor iedereen, in educatie, in campagnes en pasklare projecten waar gemeenten makkelijk aan kunnen deelnemen zonder zelf het warm water te moeten uitvinden, in het toegankelijker maken van Europese projectfondsen en in de samenwerking met organisaties die een hefboomeffect kunnen hebben op het vlak van renovatie, duurzame landbouw, droogte, ontharding en vergroening, en nog veel meer. Samen zijn deze provinciale inspanningen goed voor ongeveer 25 miljoen euro per jaar. Het rapport dat we nu ontvangen hebben van Sweco zal ons helpen die middelen nog beter te laten renderen”.
Meer info
Het volledige rapport en een samenvatting van de belangrijkste conclusies vind je ook op www.limburg.be/klimaatcijfers.